Related items

• ონკოპაციენტები დაფინანსების ლოდინში სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან დროს კარგავენ

  როდის შევა ძალაში მინისტრის მიერ დაანონსებული ცვლილება?

  ჯანდაცვის სექტორში ბოლო პერიოდში არაერთი რეზონანსული რეფორმა განხორციელდა. რიგ საკითხებში კი ცვლილებები დაანონსდა. თუმცა არის პრობლემები, რომელთა მოგვარება წლებია ვერ ხერხდება.ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე საკითხია ონკოლოგიური პაციენტების მკურნალობის დაფინანსება. უნდა ითქვას, რომ ამ კუთხით სახელმწიფო ფინანსებს წლიდან წლამდე ზრდის, თუმცა, როგორც რეალობა აჩვენებს, ეს პრობლემას ვერ აგვარებს.

  უკვე დიდი ხანია, რაც  ექსპერტების, პაციენტებისა და ექიმ-ონკოლოგების დიდი ნაწილი ითხოვს,  სახელმწიფომ კიბოს მკურნალობა არა ფიქსირებული თანხით (რაც დღეისათვის 25 ათას ლარს შეადგენს), არამედ კონკრეტული დიაგნოზის, პაციენტის ინდივიდუალური საჭიროების მიხედვით დააფინანსოს. მათი კიდევ ერთი მოთხოვნაა, ძალაში შევიდეს დაზღვევის უნივერსალური პაკეტი, რომელშიც ძირითადი რისკები, მათ შორის ონკოლოგია იქნება დაფარული. ამ პაკეტზე დაბალი პაკეტის გაყიდვის უფლება სადაზღვევო კომპანიას არ ექნება. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ყველა პაციენტს, იქნება ის საყოველთაო ჯანდაცვით თუ კერძო დაზღვევით მოსარგებლე, ექნება ერთიანი საბაზისო პაკეტი, რომელიც დაუზღვევს ისეთ კრიტიკულ ხარჯებს, როგორიც ონკოლოგიური დაავადების მკურნალობაა. დღეს არანაირი სტანდარტი არ მოქმედებს და ხშირად კერძო სადაზღვევო კომპანიები ყიდიან პაკეტებს, რომელშიც ონკოლოგია საერთოდ არ შედის ან მასში ძალიან დაბალი ლიმიტებია გათვალისწინებული. შესაბამისად, სახელმწიფო დაფინანსებით მოსარგებლე პაციენტები უკეთეს პირობებში არიან, რაც დისკრიმინაციულია.

  იმის უკეთ წარმოსაჩენად, თუ რა რეალობის წინაშე დგებიან როგორც საყოველთაო ჯანდაცვის, ისე კერძო დაზღვევის მქონე ონკოპაციენტები, ორ ონკოპაციენტს ვესაუბრეთ. მათგან ერთი საყოველთაო ჯანდაცვით სარგებლობს, მეორე – კერძო დაზღვევით.

  ხათუნა ჭინჭარაშვილი ერთერთ კომპანიაში მუშაობს და, შესაბამისად, კორპორატიული დაზღვევით მოსარგებლეა. ხათუნა ყვება, რომ ონკოლოგიის დიანგოზის დასმის მომენტში მას საბაზისო კერძო დაზღვევა ჰქონდა, თუმცა ლიმიტი იმდენად დაბალი იყო, რომ ის მალევე ამოიწურა და ამბულატორიულ კვლევებსაც კი არ ეყო. შესაბამისად, ქიმიოთერაპიისა და იმუნოთერაპიის კურსი, ასევე კვლევები მთლიანად თავად დაფარა. 

  „2018 წელს, როცა ჩემი დიაგნოზი გავიგე, ვსარგებლობდი საბაზისო, კერძო დაზღვევით, სადაც მართალია, ლიმიტი იყო გათვალისწინებული, მაგრამ – ძალიან მცირე. მას შემდეგ ვფიქრობდი, ხომ არ გადავსულიყავი საყოველთაო ჯანდაცვაზე, თუმცა იქიდან გამომდინარე, რომ საყოველთაო არ ფარავს კვლევებს, რომლებიც ქიმიოთერაპიის დასრულების შემდეგ საკმაოდ მნიშვნელოვანია, გადავწყვიტე, დავრჩენილიყავი კერძო დაზღვევაში და ამეღო ისეთი პაკეტი, რომელიც მეტნაკლებად დიდ ლიმიტს ითვალისწინებს. თუმცა არიან ადამიანები, რომლებსაც ამ პირობებით გადაზღვევა არ შეუძლიათ, რადგან კორპორატიული დაზღვევით არ სარგებლობენ. ზოგიერთი კერძო დაზღვევა ონკოლოგიურ ლიმიტს საერთოდ არ ითვალისწინებს. ეს ადამიანები განწირულები არიან, რომ ონკოლოგიური დიაგნოზის შემთხვევაში ვერც იმკურნალებენ. ანუ გამოდის, რომ უნივერსალური დაზღვევა არ არსებობს – არც კერძო და არც საყოველთაო დაზღვევა საკმარისი არაა, რადგან საყოველთაო დაზღვევა ფარავს ქიმიოთერაპიის კურსს და გარკვეულ კვლევებს, მაგრამ არ ფარავს იმ კვლევებს, რომლებიც საჭიროა დაავადების ქრონიკულად მიმდინარეობის პროცესში, ხოლო კერძო დაზღვევა ძალიან ლიმიტირებულია იმ ფინანსურ რესურსში, რომელიც ონკოლოგიაზეა გამოყოფილი.” – აღნიშნა ჭინჭარაშვილმა.

  მისი თქმით, ონკოლოგიის მკურნალობა ძალიან დიდ ხარჯებთანაა დაკავშირებული. ესაა პროცესი, რომელიც არ უნდა შეწყდეს, დაწყებული დიაგნოზის დასმით და  მკურნალობით და მკურნალობის შემდგომი კვლევებით გაგრძელებული. ასევე, როგორც ხათუნა აღნიშნავს,  შესაძლოა საჭირო იყოს ქრონიკული მედიკამენტების მიღება, რომელიც 7-დან 10 წლამდეა საჭირო.

  „ვერ ვისაუბრებთ ერთ კონკრეტულ შემთხვევაზე, რადგან კიბო თავისი თვისებებიდან გამომდინარე, იმდენად მრავალფეროვანია, რომ ვხუმრობ ხოლმე, ყველა ონკოპაციენტს თავისი კიბო აქვს-მეთქი. ვიღაცას სჭირდება თარგეტულ თერაპიებზე ყოფნა, რაც ძალიან ძვირადღირებულია და პერმანენტულად მოითხოვს დიდ თანხებს; შესაძლოა იყოს კიბო, რომლის მკურნალობა სტანდარტულად ქიმიოთერაპიის კურსის შემდეგ მთავრდება. ამიტომ მკურნალობა და დაფინანსება ძალიან ინდივიდუალური და კონკრეტულ ადამიანზე მორგებული უნდა იყოს,“- აღნიშნა ხათუნა ჭინჭარაშვილმა.

  თიკო გიორგიძემ მკურნალობა ახლახანს, საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის დაფინანსებით დაასრულა. ამბობს, რომ მკურნალობის პროცესში ის ფინანსური კუთხით გაცილებით კარგ მდგომარეობაში იყო, ვიდრე კერძო დაზღვევის მქონე პაციენტები, რადგან სახელმწიფომ ქიმიო და სხივური თერაპიები დაუფინანსა. თუმცა დაფინანსების ფიქსირებულმა პრინციპმა ის მაინც დააზარალა, რადგან ოპერაცია დეკემბრის ბოლოს დაინიშნა, იმის გამო კი, რომ წლის ბოლო იყო და ლიმიტი ეწურებოდა, ქირურგიული ჩარევის ღირებულების მხოლოდ 20% დაუფინანსდა, დანარჩენი კი თავად დაფარა.  ამბობს, რომ ინდივიდუალურ საჭიროებაზე მიბმული დაფინანსების შემთხვევაში ეს პრობლემა არ შეიქმნებოდა.

  „მე ბევრად კარგ მდგომარეობაში ვიყავი, ვიდრე კერძო დაზღვევის მქონე პაციენტები, რადგან სახელმწიფოს მიერ გამოყოფილი ლიმიტი გაცილებით მეტი იყო. თუმცა ხარჯების გაღება მაინც მომიწია, რადგან საყოველთაო ჯანდაცვა დიაგნოსტიკას არ აფინანსებს, ეს კი 3-დან 4 ათას ლარამდე დამიჯდა. თუმცა ქიმიო და სხივური თერაპია დამიფინანსდა. ასევე მიფინანსდება კონტროლისთვის საჭირო პროცედურები. მართალია, მთლიანად არც ეს ფინანსდება, თუმცა დიდ წილს სახელმწიფო იხდის და ეს დიდი შეღავათია. თუმცა ეს ჩემ შემთხვევაში მოხდა და არიან პაციენტები, რომელთა დიაგნოზიც უფრო ძვირადღირებულ მკურნალობას მოითხოვს. მაგალითად იმუნოთერაპიის დროს სახელმწიფო დაფინანსება 2-3 გადასხმას თუ ჰყოფნის. ამიტომ დაფინანსება აუცილებლად ინდივიდუალურად, კიბოს სახეობის მიხედვით უნდა განისაზღვროს,“ – აღნიშნა თიკომ.

  ონკოლოგიური პაციენტების მკურნალობის დაფინანსება იყო ერთერთი საკითხი, რომელსაც ჯანდაცვის მინისტრი თებერვლის ბოლოს, საპარლამენტო კომიტეტის წინაშე ანგარიშის ჩაბარების დროს შეეხო. ეს საკითხი მინისტრის წინაშე პარლამენტარმა ირმა ზავრადაშვილმა დასვა.

  „ყოველ წელს დაახლოებით 10 ათასი ახალი შემთხვევაა. ვიცით, რომ ძალიან სერიოზული წინგადადგმული ნაბიჯები გვაქვს ამ მიმართულებით, მაგრამ გვრჩება ცალკეული რგოლები, რომლებიც შესავსებია, რათა ჯაჭვი მთლიანი იყოს. ეს არის ნაადრევ დიაგნოსტიკასთან მიმართებაში და იმუნოთერაპიის იმ ნაწილში, სადაც რთული სიმსივნეებია. ამათი დაფინანსება არ არის საკმარისი და მინიმალურია. მე ვიცი, რომ თქვენი სამინისტრო ამ მიმართულებით მუშაობს და ამისთვის ძალიან დიდი მადლობა. უბრალოდ მინდოდა, რა დროში იქნება ეს გაწერილი და რა ეტაპებს გაივლის თუნდაც პირდაპირ შემსყიდველებთან ურთიერთობისთვის, რადგან ეს ძალიან ბევრი ადამიანის პრობლემას მოაგვარებს,“ – განაცხადა ზავრადაშვილმა.

  პასუხად მინისტრი გამოვიდა ინიციატივით, შეიქმნას ჯგუფი, რომელიც ამ საკითხზე იმუშავებს. ირმა ზავრადაშვილმა ამ საკითხთან დაკავშირებით jandacva.ge-ს მინისტრის გამოსვლიდან ერთი თვის თავზე განუცხადა, რომ მუშაობა აქტიურად მიმდინარეობს, არის კომუნიკაცია როგორც მინისტრთან, ისე მის მოადგილესთან.

  ირმა ზავრადაშვილის ამ განცხადებას მალევე მოჰყვა საკითხის გააქტიურება პირადად ჯანდაცვის მინისტრის მხრიდან.

  ზურაბ აზარაშვილმა განაცხადა, რომ ონკოლოგიური მედიკამენტების დაფინანსების ლიმიტი უნდა მოიხსნას, თუმცა ამისთვის საჭიროა, გამოირიცხოს წამლებზე ფასების ხელოვნური ზრდა, რათა სახელმწიფოს ზედმეტი თანხების გადახდა არ მოუწიოს.

  მედიკამენტების გაიაფების ერთერთ ეფექტიან მექანიზმად მინისტრი მწარმოებელთან პირდაპირ მოლაპარაკებებს მიიჩნევს.

  ზურაბ აზარაშვილმა ერთერთი ტელეეთერით გამოსვლისას ამ კონტექსტში საუბარი რეფერენტული ფასებით დაიწყო, რომელმაც, მისი თქმით, ქრონიკული მედიკამენტების შემთხვევაში, 1100 პრეპარატზე ფასები 40%-ით გააიაფა. ამ წამლების დიდ ნაწილს კი სახელმწიფო 300 ათას მოქალაქეს სხვადასხვა ლიმიტით უფინანსებს. 40%-იანმა გაიაფებამ კი სახელმწიფოს შესაძლებლობა მისცა, კიდევ უფრო გაეზარდა მოცვა და თუ მანამდე ამ ადამიანებს ლიმიტი რამდენიმე თვეში ეწურებოდათ, ახლა ჯანდაცვის სამინისტროს შეუძლია, სრულად დააფინანსოს მათი საჭიროებები მთელი წლის განმავლობაში.

  „რაც შეეხება ონკოლოგიურ მედიკამენტებს, მათ შემთხვევაში რეკომენდაციაა, რომ მწარმოებლებთან პირდაპირ მოხდეს სამინისტროს მხრიდან მოლაპარაკებები და მიღწეულ იქნას, რომ მნიშვნელოვანი ფასდაკლება გაუკეთონ სახელმწიფოს და პირდაპირ დავდოთ კონტრაქტები. ამ მხრივაც უკვე დაწყებული გვაქვს მოლაპარაკებები. დაახლოებით 80 დასახელების მედიკამენტია და წლის განმავლობაში 90 მილიონ ლარს ვხარჯავთ ამ მიმართულებით, მაგრამ  ეს უკვე პრინციპულად ცვლის ამ მიდგომას – ამ მედიკამენტების 10-მდე მწარმოებელია და უკვე ინდივიდუალურად გვიწევს პირდაპირ მწარმოებელ ქარხნებთან, მსხვილ მწარმოებლებთან შეთანხმება და ეს მედიკამენტები ძალიან მალე ქვეყანაში შემოვა პირდაპირ მწარმოებლიდან და ჩვენ შეგვეძლება გადავიხადოთ მნიშვნელოვნად შემცირებული თანხები და სწორედ ეს გვაძლევს შესაძლებლობას, როგორც ქრონიკული მედიკამენტების შემთხვევაში, ასევე ონკოლოგიური მედიკამენტების შემთხვევაში სრულად დავაფინანსოთ ონკოლოგიური პაციენტების მთელი წლის საჭიროება. შესაბამისად, ის პრობლემები, რომელიც ლიმიტის ამოწურვას ეხებოდა, ამ მიმართულებით მოიხსნას და საერთოდ ლიმიტის მოხსნაზეც გვაქვს საუბარი,“ – განაცხადა მინისტრმა. თუმცა ვადები, რომელშიც ეს მოხდება და შედეგად, პაციენტები მიიღებენ ძვირადღირებულ მკურნალობას, არ სახელდება.

  ძუძუს კიბოს მქონე პაციენტთა ორგანიზაცია „ევროპა დონა საქართველოში“, რომელიც წლებია, ონკოპაციენტების სრულად დაფინანსებისთვის იბრძვის, ამბობენ, რომ ამ რთული დაავადების მქონე პაციენტებისთვის ყოველ დღეს მნიშვნელობა აქვს, ამიტომ ცვლილებები რაც შეიძლება მალე უნდა მოხდეს. 

  ორგანიზაციის ინიციატივით ონკოლოგიური დაავადების მქონე პაციენტების მკურნალობის სრული და თანაბარი ხელმისაწვდომის მხარდამჭერი ონლან პეტიცია შეიმუშავა, რომელიც, როგორც ორგანიზაციაში აცხადებენ, ჯანდაცვის სამინისტროს, საპარლამენტო კომიტეტს და მთავრობის ადმინისტრაციას გადაუგზავნეს. 4 თებერვალს, კიბოს მსოფლიო დღეს პაციენტებმა, ონკოლოგებმა და ექსპერტებმა ღონისძიებააში მიიღეს მონაწილება, რომელშიც პარლამენტის და თბილისის მერიის წარმომადგენლები იღებდნენ მონაწილეობას. ღონისძიებაზე პარლამენტარმა ირმა ზავრადაშვილმა განაცხადა, რომ დასმულ საკითხებზე ჯანდაცვის სამინისტროს მუშაობა დაწყებული აქვს.

  „ევროპა დონა საქართველოს“ პრეზიდენტი ანა მაზანიშვილი ამბობს, რომ საკითხის გადაწყვეტას არ სჭირდება დიდი დრო, რადგან პაციენტების დიდ ნაწილს 25 ათასი ლარი არ სჭირდება და მათი ლიმიტებიდან დარჩენილი თანხა შეიძლება სხვა პაციენტებზე გადანაწილდეს, რომლებსაც რთული სახეობის სიმსივნე აქვთ და უფრო ძვირადღირებული მკურნალობა ესაჭიროებათ.

  „მე ყოველდღე მაქვს ამ პაციენტებთან შეხება და მათთვის დროს ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. სამწუხაროდ, ჩვენს მიმართვაზე გამხმაურება არ ყოფილა, ამიტომ ვფიქრობთ, ისევ აქციების ფორმით შევახსენოთ ხელისუფლებას ჩვენი პრობლემები. ბრძოლას არ ვწყვეტთ. საკითხის მოგვარებას არ სჭირდება დიდი დრო, რადგან ფიქსირებული დაფინანსება ისედაც არსებობს და ამ დაფინანსენის ფარგლებში შეიძლება ფინანსების მოძიება რთული დიაგნოზის მქონე პაციენტებისთვის,“ – აღნიშნა ანა მაზანიშვილმა.

  ჯანდაცვის მინისტრის მიერ გაკეთებული განცხადება, რომ იგეგმება ონკოპაციენტების მკურნალბისთვის გამოყოფილი ლიმიტის მოხსნა, დადებითი ცვლილებების იმედს იძლევა, თუმცა ისიც ფაქტია, რომ არაერთი ონკოპაციენტისთვის მკურნალობის ლოდინში დაკარგული თითოეული დღე გამოჯანმრთელების, ზოგ შემთხვევაში კი გადარჩენის მორიგი დაკარგული შანსია.

  წყარო: https://jandacva.ge/onkopacientebi-dafinansebis-lodinshi-sasicockhlod-mnishvnelovan-dros-kargaven-rodis-sheva-dzalashi-ministris-mier-daanonsebuli-cvlileba/?fbclid=IwAR0LrtX2GdRmhHE-XLMvZuuGYGv02suni8wQv0K1XB7yyBrCyl4qAmOMHcQ

• ონკოლოგიური და ძვირადღირებული მედიკამენტების მომსახურება PSP-სთვის მომგებიანი არასდროს ყოფილა

  საზოგადოებას ბოლო დღეებში არაერთხელ მიეწოდა ინფორმაცია მაღალჩინოსნებისგან, მათ შორის ჯანდაცვის მინისტრის მხრიდან ონკოლოგიურ პრეპარატებზე მაღალი მარჟის გამო.

  ჩვენ, კომპანია PSP-ს, არაერთხელ გაგვიცხადებია, რომ ონკოლოგიური და ძვირადღირებული მედიკამენტების ფასწარმოქმნა კომპანიის მოგებაზე ორიენტაციით არ ხდება, ხშირ შემთხვევებში თვითღირებულებით მიგვიწოდებია ეს მედიკამენტები მომხმარებლისთვის მათი აქტუალობის და მწარმოებლის ძვირი ფასის გამო.

  ჯანდაცვის მინისტრმა 25 მარტის შაბათის ეთერში განაცხადა რომ: „ფასები გადამოწმდა იმპორტის ღირებულებებითაც და სამწუხაროდ 2-ჯერ და 3-ჯერ ძვირია საიმპორტო ფასთან შედარებით“ და რომ “1000 ლარიანი მედიკამენტი ….. მოულოდნელად 3000 ლარი გახდა”. 

  მედიკამენტ აფინიტორის ღირებულება არა თუ 3-ჯერ გაიზარდა, არამედ მისი ღირებულება შემცირებულია 10% მდე.

  აღნიშნული მედიკამენტის იმპორტის ღირებულება 2022 წლის განმავლობაში 841,47 აშშ დოლარია და ლარში მისი თვითღირებულება იცვლებოდა იმპორტის თარიღის და მიმდინარე კურსის მიხედვით, შესაბამისად მისი თვითღირებულება ყოველთვის აღემატებოდა 1000 ლარს.

  თვალსაჩინოებისთვის ცხრილის სახით წარმოგიდგენთ ჯანდაცვის სამინისტროსთვის მიწოდებულ ფასებს და ინფორმაციას მედიკამენტის გაცემის შესახებ. 

  წარმოდგენილი ცხრილის მიხედვით, მარტივია დავინახოთ რომ 1 წლის განმავლობაში კომპანია PSP-მ კონკრეტული ერთი ონკოლოგიური მედიკამენტი სახელმწიფოს 15 616 ლარის ზარალით მიაწოდა.

  ონკოლოგიური და ძვირადღირებული მედიკამენტების მომსახურება PSP-სთვის მომგებიანი არასდროს ყოფილა, მომხმარებლის საჭიროებიდან და მკურნალობის აუცილებლობიდან გამომდინარე, კომპანიას არასდროს შეუჩერებია და არ შეაჩერებს მედიკამენტების შემოტანას.

• „დღეს არავინ იცის, ვინ რას ყიდის“ – სადაზღვევო ასოციაცია სტანდარტიზებული პაკეტის შექმნას ითხოვს

  საქართველოში 18 სადაზღვევო კომპანიაა. ისინი მომხმარებლის მიზიდვას კრეატიული სლოგანების, ტექნოლოგიური სიახლეებისა და სერვისების მრავალფეროვნებით, ასევე მომსახურების კომფორტის დახვეწით ცდილობენ. ამ ეტაპზე ქვეყანაში ჯანმრთელობის დასზღვევის 700 ათასამდე მოქმედი პაკეტია, რაც მოსახლეობის მხოლოდ 18%-ს მოიცავს.  მოქალაქეთა დანარჩენი, უმრავლესი ნაწილის ჯანმრთელობაზე ზრუნვა კი სახელმწიფოს პასუხისმგებლობაა. საყოველთაო ჯანდაცვა ძირითადად ჰოსპიტალურ მიმართულებაზეა ორიენტირებული, მასში ასევე დადგენილია ონკოლოგიური დაავადების მკურნალობის კომპონენტი.

  ის, ვინც კორპორატიულ დაზღვევას ირჩევს, აქცენტს აკეთებს იმ სერვისებზე, რომლებიც საყოველთაოში არ შედის ან ძალიან მცირე ლიმიტებით იფარება. მაგალითად, როდესაც  რომელიმე კომპანიაში კორპორატიული დაზღვევის პაკეტების პირობებს განიხილავენ, პირველი, რასაც თანამშრომლები კითხულობენ, არის ამბულატორიული სერვისების, სტომატოლოგიის და მედიკამენტების დაფარვა, ასევე ჰოსპიტალური მომსახურება. მსგავს განხილვებზე იშვიათად ისმის კითხვა – „რა ლიმიტი აქვს შემოთავაზებულ პაკეტს იმ შემთხვევაში, თუკი მე ან ჩემი ოჯახის წევრს ონკოლოგიურ დიაგნოზს დაგვისვამენ?“

  ონკოლიმიტით დაინტერესება ხშირ შემთხვევაში უკვე დიაგნოზდასმული პაციენტების მხრიდან მოდის.

  ამიტომ, ამ კუთხით საქართველოში ყველაზე გავრცელებული პრაქტიკა ასეთია: ადამიანები პაკეტს ირჩევენ ფასის, ამბულატორიული და სტომატოლოგიური, ასევე მედიკამენტების ლიმიტის მიხედვით. ყურადღებას აქცევენ ჰოსპიტალურ ნაწილსაც. ხოლო იმ შემთხვევაში, როცა მათ ონკოლოგიურ დიაგნოზს უსვამენ – ასეთი ახალი შემთხვევა კი წელიწადში 10 ათასამდეა – აღმოაჩენენ, რომ ლიმიტები ძალიან მცირე აქვთ, რადგან ამაზე, პაკეტის შეძენისას, უბრალოდ, არ უფიქრიათ.

  საკუთარი ჯანმრთელობის რისკების შეფასებისა და დაზღვევისას მოქალაქე მხოლოდ დაზღვევო კულტურის და პირადი პასუხისმგებლობის იმედადაა, რადგან საქართველოში არ არსებობს  კანონი, რომელიც სადაზღვევო კომპანიებს აუკრძალავდა ისეთი პაკეტის გაყიდვას, სადაც ონკოლიმიტის გარკვეული (კერძოდ, საყოველთაო ჯანდაცვის ანალოგიური) მოცულობა არაა გათვალისწინებული. ასეთი კანონის არსებობის პირობებში, მოქალაქეებს ექნებოდათ სტანდარტული პაკეტი, რომელშიც საბაზისო რისკები იქნებოდა დაზღვეული და ამაზე ნაკლებს მას ვერავინ მიჰყიდდა. ექსპერტები დიდი ხანია მოუწოდებენ სახელმწიფოს, შექმნას ასეთი, უნივერსალური პაკეტი, რომელიც განურჩევლად ყველა მოქალაქისთვის იქნებოდა განკუთვნილი, მათი შემოსავლების მიხედვით კი, მოსახლეობის ნაწილს პრემიას სრულად ან ნაწილობრივ სახელმწიფო დაუფარავდა, ნაწილის შემთხვევაში პაკეტის ღირებულებას დამსაქმებელი ან თავად დაზღვეული გადაიხდიდა. ამასთან, ნებისმიერ ადამიანს ექნებოდა ამ პაკეტის გაუმჯობესების, ანუ მასზე დამატებითი პაკეტის „დაშენების“ უფლება მისი პრიორიტეტების მიხედვით – იქნებოდა ეს სტომატოლოგია, ამბულატორია თუ სხვა სერვისები.

  მიუხედავად იმისა, რომ ეს შეთავაზებები წლებია კეთდება, ჯერჯერობით ამ ინიციატივის განხორციელების საკითხის განხილვა არ დაწყებულა. ამ ეტაპზე ონკოლოგიური პაციენტების მკურნალობის დაფინანსების კუთხით ასეთი რეალობაა:

  საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ფარგლებში ონკოპაციენტების დაფინანსების წლიური ლიმიტი 25 ათას ლარამდეა, რაც წინა წელთან შედარებით 5 ათასი ლარით გაზრდილი მაჩვენებელია.  თუმცა ესაა ფიქსირებული თანხა, რომელიც სხვადასხვა სირთულის პაციენტისთვის ერთი და იგივეა. პაციენტთა ნაწილს ეს თანხა სავსებით ჰყოფნის და მკურნალობის სრულფასოვან, წარმატებულ კურსს გადის. ნაწილს კი, მათი დიაგნოზიდან გამომდინარე, თერაპიებისა და მედიკამენტების ისეთი კურსი ესაჭიროება, რომელთა ღირებულება საკმაოდ მაღალია. ამ ფონზე სახელმწიფოს მიერ მათთვის გამოყოფილი 25 ათასი ლარი საკმარისი არ არის.

  კიდევ უფრო რთულადაა საქმე კერძო დაზღვევის შემთხვევაში, რადგან შედარებით დაბალფასიანი მკურნალობაც კი, როგორიცაა ქიმიოთერაპია, შესაძლოა არ შედიოდეს დაზღვევის პაკეტში. ამიტომ ეს პაციენტები რეალურად უფრო რთულ სიტუაციაში არიან იმ პაციენტებთან შედარებით, ვისაც საყოველთაო დაზღვევა აქვთ.

  როგორც აღვნიშნეთ, კერძო სადაზღვევო კომპანიებს არ აქვთ არანაირი ვალდებულება და რეგულაცია, თავიანთ პაკეტებში ჰქონდეთ ონკოლიმიტები. ამიტომ კერძო დაზღვევის მქონე მოქალაქეებს, უმეტეს შემთხვევაში, ონკოლოგიური დაავადების მკურნალობა მინიმალურად უფინანსდებათ. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ დასაქმებული ადამიანისთვისაც კი ონკოლოგიური დიაგნოზი კატასტროფულ ხარჯებთანაა დაკავშირებული, რასაც ისინი ვერ ფარავენ. ასეთ შემთხვევაში პაციენტი დისკრიმინაციულ მდგომარეობაშია: ის მუშაობს, ქმნის დოვლათს, იხდის ბიუჯეტში გადასახადებს, თუმცა მკურნალობის დაფინანსებას იმ დონეზეც კი ვერ იღებს, რაც სახელმწიფო დაზღვევითაა განსაზღვრული. მიზეზი კი ისაა, რომ მოქმედი სისტემით, მოქალაქეთა დიდ ნაწილს, კერძო დაზღვევის არსებობის შემთხვევაში, ეზღუდება საყოველთაოში ყოფნა ან ისინი ვერ სარგებლობენ დაფინანსების ისეთივე მაღალი ლიმიტებით, როგორითაც სრულად სახელმწიფოს იმედად მყოფი მოქალაქეები – პენსიონრები, სოცდაუცველები და ა.შ.

  პრობლემის მოგვარების გზებს, როგორც ზემოთ აღინიშნა, სპეციალისტები ხელისუფლებას დიდი ხანია სთავაზობენ. ამ სპეციალისტებს შორისაა სადაზღვევო ასოციაციის ხელმძღვანელი დევი ხეჩინაშვილი, რომელიც ამბობს, რომ ამ კუთხით დღეს კომპანიები ისეთ პაკეტებს ყიდიან, რაზეც ყველაზე მაღალი მოთხოვნაა.

  „როდესაც ადამიანები პაკეტებს ირჩევენ, რას კითხულობენ პირველ რიგში? მაგალითად. რამდენია სტომატოლოგიის ლიმიტები? ავიღოთ 60-ლარიანი პაკეტი – სტომატოლოგიამ წაიღო 20 ლარი. შემდეგ მოდის ამბულატორია, ამანაც წაიღო რაღაც თანხა. ონკოლოგიაზე კი არავინ ფიქრობს. არადა სადაზღვევო პაკეტს ამ რისკის შეტანა მნიშვნელოვნად არ გააძვირებდა – დაახლოებით 10 ლარზეა საუბარი, თანაც საოჯახო პაკეტის შემთხვევაში ოჯახის წევრებიც ამ ფასად დაეზღვევიან. დღეს კაცმა არ იცის, ვინ რა პაკეტს ყიდის. წლებია, საუბარია მინიმალური პაკეტის შექმნაზე, მაგრამ სახელმწიფოს არ გადაუდგამს ამ მიმართულებით ნაბიჯი. მიზეზს ვერ გეტყვით, შესაძლოა, ფიქრობენ, რომ ჯერ სხვა პრიორიტეტებია დასალაგებელი, მაგალითად წამლების მაღალი ფასების პრობლემა“ – განაცხადა დევი ხეჩინაშვილმა.

  მისი თქმით, ონკოლოგიური დაავადებები იმის მაგალითია, თუ რატომაა აუცილებელი მინიმალური, უნივერსალური პაკეტის შექმნა.

  კითხვაზე – არსებულ ვითარებაში, როცა ქვეყანაში სტანდარტიზებული პაკეტი არ არსებობს, როგორია რეკომენდაცია მოქალაქეებისადმი, რომლებსაც კერძო დაზღვევით სარგებლობა სურთ, რათა რისკები მაქსიმალურად იყოს დაზღვეული – დევი ხეჩინაშვილი ამბობს, რომ ადამიანებმა პაკეტის არჩევამდე უნდა მიაქციონ ყურადღება, თუ რას ფარავს დაზღვევა. ამასთან, მისი თქმით, სადაზღვევო ბაზარზე არსებობს უშუალოდ ონკოლოგიური დაავადებების პაკეტები, რომელთა პრინციპი არა მკურნალობის ღირებულების დაფარვა, არამედ პირდაპირ თანხის გადარიცხვაა. ესაა მექანიზმი, როცა საკმაოდ დაბალი პრემიის პირობებში, სიმსივნის დიაგნოზის დასმის შემთხვევაში, ადამიანს სადაზღვევო კომპანია ურიცხავს სოლიდურ თანხას. ამ თანხის მოხმარება კი მოქალაქეს სურვილისამებრ შეუძლია – მაგალითად, უცხოეთში სამკურნალოდ წასასვლელად.

  მართალია, სადაზღვევო კულტურის ამაღლება მნიშვნელოვანია, თუმცა ეს მხოლოდ მოქალაქეების მიერ, ცალმხრივად ვერ მოხდება. სწორედ ამიტომ დაზღვევის სპეციალისტები, ექიმები და პაციენტები ხელისუფლებას პრობლემების სისტემურ მოგვარებას სთავაზობენ.

  4 თებერვალს, კიბოსთან ბრძოლის მსოფლიო დღეს, მათ  ჯანდაცვის სამინისტროს წარმომადგენლებს შეხვედრა და ონკოლოგიასთან დაკავშირებული პრობლემის განხილვას შესთავაზეს. თუმცა მათი მხრიდან დამოკიდებულება კვლავ ბუნდოვანია.  მათი თქმით, მთავარი არის აქტიური კომუნიკაცია, რათა ჯანდაცვის უწყებისგან მიიღონ ინფორმაციას, რა ცვლილებებს და რა ვადაში გეგმავენ. პაციენტები და ონკოლოგები მზად არიან, როგორც თავად გაუზიარონ საკუთარი პრობლემები სამინისტროს, ისევე მათგან მოისმინონ მოკლე თუ გრძელვადიანი ხედვები – როგორ ხედავს სახელმწიფო ონკოლოგიური დაავადებების მქონე მოქალაქეების მკურნალობის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფას.

  მაია ტაკაშვილი

  სტატია მომზადებულია მომზადებულია jandacva.ge მასალის მიხედვით

   
• „პაციენტების სიცოცხლის გადასარჩენად აუცილებელია თანაბარი და უწყვეტი ხელმისაწვდომობა ონკოლოგიურ მკურნალობაზე“

  “კიბოს დავამარცხებთ ერთად - მოქმედების დროა!“

  კიბოს მსოფლიო დღესთან დაკავშირებით კონფერენციაზე „კიბოს დავამარცხებთ ერთად - მოქმედების დროა!“, რომელიც  კამპანიის „სრულფასოვანი მკურნალობა - უწყვეტი ზრუნვა“ ფარგლებში გაიმართა მედოკოსებმა, პაციენტებმა, მედიისა და სამთავრობო სტრუქტურების წარმომადგენლებმა კიდევ ერთხელ იმსჯელეს.  შეხვედრის მიზანს საქართველოს ყველა მოქალაქისთვის  ონკოლოგიურ სერვისებზე თანაბარი და სრული ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა და ქვეყანაში  კიბოს მართვის მიმართულებით დღეს არსებული ხარვეზების გაანალიზება წარმაოდგენდა.  კონფერენცია კავკასიისონკოსაზოგადოება H.O.P.E-ისა და პაციენტთა ორგანიზაცია „ევროპა დონა საქართველოს“ ეგიდით გაიმართა.

  იმსჯელეს  ისეთ საკითხებზე, როგორიცაა, როგორი არის ონკოლოგიურ სერვისებზე წვდომა საქართველოში, რა ხარვეზებია საყოველთაო პროგრამის ფარგლებში, ასევე კერძო დაზღვევის  მქონე  ონკოპაციენტების მკურნალობაში, რა არის საჭირო ონკოლოგიურ სერვისებზე სრულფასოვანი და თანაბარი ხელმისაწვდომობის შესაქმნელად, როგორ ამოვავსოთ ონკოლოგიაში არსებული ხარვეზები და გავხადოთ მკურნალობა სრულყოფილი, ზრუნვა უწყვეტი და აშ. მნიშვნელოვანია, რომ ონკოლოგიური პაციენტების სიცოცხლის გადარჩენისათვის აუცილებელი სამკურნალო და სამედიცინო სერვისები თანაბრად  იყოს ხელმისაწვდომი თითოეული მოქალაქისთვის, განურჩევლად დიაგნოზის, გეოგრაფიული მდებარეობის, სოციალური სტატუსის, მატერიალური მდგომარეობისა და მათი წარმომავლობისა. 

  კერძოდ, პაციენტები და ექიმები ითხოვენ დიაგნოზთან ბმული დაფინანსების ამოქმედებას იმ სქემის ნაცვლად, რომელიც დღეს მოქმედებს და რომელიც თითოეულ ონკოპაციენტს, სიმსივნის სახეობის და მკურნალობის სირთულის მიუხედავად, ფიქსირებული თანხით, 25 ათასი ლარით აფინანსებს. დაფინანსების ეს სისტემა კი მკურნალობაზე ხელმისაწვდომობას  უზღუდავს იმ პაციენტებს, რომელთა კიბოს მკურნალობა განსაკუთრებულ მიდგომას მოითხოვს. ასეთია მაგალითად იმუნოთერაპია, რომელიც ყველაზე რთული, მათ შორის ფილტვის სიმსივნეების დროს გამოიყენება და  რომელიც ძვირადღირებული პროცედურებისგან შედგება. თუმცა ამავდროულად მისი ეფექტიანობა ბევრად მაღალია, ვიდრე ტრადიციული მიდგომების.

  შეხვედრაზე საუბარი ასევე შეეხო საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაში არსებული ონკოლოგიური პაკეტის სავალდებულო ბაზისურ ონკოლოგიურ პაკეტად აღიარებას კერძო დაზღვევისთვის. ეს მოთხოვნა აქტუალურია იქიდან გამომდინარე, რომ კერძო დაზღვევის ონკოლიმიტები საყოველთაო ჯანდაცვასთან შედარებით ბევრად დაბალია, ბევრ პაკეტში კი საერთოდ არაა.

  მიწვევის მიუხედავად, შეხვედრას არ დასწრებია მთავარი, გადაწყვეტილებების მიმღები მხარე – ჯანდაცვის სამინისტროს წარმომადგენლები. ამ საკითხთან დაკავშირებით სამინისტროSi არ აკეთებენ განმარტებას, თუ რატომ არ მივიდნენ აღნიშნულ შეხვედრაზე და ასევე არ აკეთებენ კომენტარს, თუ როგორია მათი პოზიცია დასახელებულ შეხვედრაზე გაჟღერებულ ინიციატივებთან დაკავშირებით და დაწყებულია თუ არა ამ საკითხებზე მუშაობა.

  თუმცა იმას, რომ სამინისტროს საყოველთაო ჯანდაცვის ფარგლებში ონკო-დაფინანსების სისტემის ცვლილებებზე მუშაობა დაწყებული აქვს, საპარლამენტო უმრავლესობის წევრი დეპუტატი ირმა ზავრადაშვილი ადასტურებს. ზავრადაშვილი ამბობს, რომ მისი განცხადება არის არა ვარაუდი და იმედი, არამედ  კონკრეტული ინფორმაცია, რომლის შესახებ საუბრის უფლება, როგორც თავად აღნიშნავს, ჯანდაცვის სამინისტროსგან აქვს აღებული.

  „რა თქმა უნდა, ჯანდაცვის სამინისტროს ნებართვის გარეშე ამ ინფორმაციას არ გავაჟღერებდი, ამ საკითხებზე კონკრეტული საუბრები მიდის, კომუნიკაციაა სამიზნე ჯგუფებთან და იმედს ვიტოვებ, ჯანდაცვის სამინისტრო ამ სიახლეებით საზოგადოებას ძალიან მალე დაუბრუნდება. რა თქმა უნდა, ეს არის ძალიან დიდი ნაბიჯი. ჩემი მხრიდანაც მინდა დიდი მადლობა გადავუხადო მინისტრს და მის გუნდს, რომელმაც ამ საკითხებზე ასეთი სერიოზული აქცენტი გააკეთა. 

  იქნება ბევრი სიახლე და მათი წინასწარ გაჟღერება არ მგონია სწორი, თუმცა ზოგადად საუბარი შემიძლია. მოგეხსენებათ, ახლა ონკოლოგიური პაციენტების მკურნალობის დაფინანსება წლიურად 25 ათას ლარს შეადგენს, მანამდე კი 20 ათასი იყო. მოგეხსენებათ, ჩვენი ხელისუფლების მოსვლამდე ეს დაფინანსება საერთოდ არ იყო და მავანი შავ ხვრელში ფულის ყრას უწოდებდა ონკოლოგიური პაციენტების დაფინანსებას. რაც შეეხება სამომავლო გეგმებს, როგორც აღვნიშნე, დღეს 25 ათასლარიანი დაფინანსება მოქმედებს, თუმცა სიმსივნური დაავადებების შემთხვევებში არის ნოზოლოგიები, სადაც 25 ათასი ლარი არ არის საჭირო. ამავდროულად, არის ნოზოლოგიები, სადაც ბევრად უფრო მეტი თანხაა საჭირო. ამ ნაწილში გადაიხედება და იქნება დიაგნოზთან მაქსიმალურად შეჭიდული დაფინანსება,“ – ამბობს ზავრადაშვილი. კითხვაზე, რა ვადებში შევა ცვლილება სახელმწიფო პროგრამაში, დეპუტატი ამბობს, რომ ეს მიმდინარე წელს მოხდება.

  მისივე თქმით, ჯანდაცვის სერვისების ხელმისაწვდომობა დღევანდელი ხელისუფლების პრიორიტეტული ნაწილია.

  „დღეს ყველა პაციენტს აქვს თანაბარი ხელმისაწვდომობა ჯანდაცვის სერვისებზე. თუმცა არის მთელი რიგი საკითხებისა, სადაც უფრო მეტი ჩაღრმავებაა საჭირო და სადაც უფრო მეტი სპეციფიკაა გასათვალისწინებელი. ამ საკითხებთან დაკავშირებით, რაც ონკოპაციენტებს ჰქონდათ, ჯერ კიდევ გასულ წელს დავიწყეთ თავად ონკოპაციენტებთან, ევროპა დონასთან მუშაობა, მათ ჰქონდათ მთელი რიგი სპეციფიკური პრობლემებისა, რომელთა შესახებაც ჯანდაცვის სამინისტროსთან დავიწყეთ მუშაობა და სიამაყით შემიძლია განვაცხადო, რომ ევროპადონასა და პაციენტების მიერ დასმულ პრობლემებზე – იგივე კვლევის და იმუნოთერაპიის დაფინანსებასთან დაკავშირებით – მიმდინარეობს მუშაობა და ძალიან მალე ეს საკითხები მოგვარებული იქნება,“ – განაცხადა პარლამენტარმა.

  სრულიად საქართველოს მასშტაბით, ნებისმიერი მოქალაქისთვის უნდა იყოს აბსოლუტური თანასწორუფლებიანობა კიბოს ადრეულ დიაგნოსტიკაში და მეტასტაზური კიბოს მკურნალობაში. ამის შესახებ ქუთაისის კრისტინა კილის სახელობის ონკოლოგიის ცენტრის კლინიკურმა ონკოლოგმა მარიამ კუხალაშვილმა განაცხადა.  მისი თქმით, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ნებისმიერმა ქალბატონმა, მცხოვრებმა საქართველოს ნებისმიერ წერტილში, მიიღოს სრულფასოვანი მკურნალობა.

  „რამდენიმე წლის წინ იყო პრობლემა, რომელიც საინფორმაციო კამპანიებით დაიძლია. ჰერცეპტინი მხოლოდ თბილისში მცხოვრები ქალებითვის იყო ხელმისაწვდომი და არა – სხვა რეგიონებში მცხოვრებთათვის. მნიშვნელოვანია, რომ მკურნალობის ყველა ეტაპი ყველა თვალსაზრისით იყოს გათანაბრებული. 4 თებევრლის შეხვედრის შედეგი აუცილებლად იქნება ის, რომ ქალბატონებში ადრეულ სტადიაზე მოხდება დიაგნოსტირება, რაც გადაარჩენს ძალიან ბევრ სიცოცხლეს, ხოლო უკვე დიაგნოსტირებულ ქალბატონებში ხელმისაწვდომობა ყველა თანამედროვე პრეპარატთან მოგვიტანს შესაძლებლობას, რომ მაქსიმალურად ბევრი ქალის სიცოცხლე გახანგრძლივდეს და მათი სიცოცხლის ხარისხი იყოს საუკეთესო,“- განაცხადა მარიამ კუხალაშვილმა.

  რაც შეეხება სტანდარტიზებული პაკეტის შექმნას, მიუხედავად იმისა, რომ კერძო სადაზღვევო ინდუსტრიის წარმომადგენლები მხარს უჭერენ აღნიშნულ ცვლილებას და დაზღვევის კუთხით გარკვეული ცვლილების შესაძლებლობაზე ხელისუფლებაშიც საუბრობენ (კერძოდ – პირველ ეტაპზე, ე.წ. დაშენებული პაკეტების კუთხით), აუცილებელია შედგეს დიალოგი ყველა დაინტერესებული მხარის მონაწილეობით. ასეთ შემთხვევაში ცვლილების განხორციელება შესაძლებელი იქნება ხანმოკლე პერიოდში და არ იქნება რთული, თუმცა კერძო დაზღვევის მქონე მოქალაქეებისთვის რისკების მაქსიმალურად დაზღვევის მექანიზმი ამ ეტაპზე ისაა, რომ მათ თავად მიაქციონ ყურადღება პაკეტების პირობებს და, ფასის გათვალისწინებით, შეეცადონ მათში მაქსიმალურად ბევრი რისკი იყოს შეტანილი. 

  შეგახსენებთ, რომ პაციენტთა ორგანიზაციამ „ევროპა დონა საქართველო“ ონკოლოგიური დაავადების მქონე პაციენტების მკურნალობის სრული და თანაბარი ხელმისაწვდომის მხარდამჭერი ონლაინ პეტიცია შეიმუშავა.  ისინი მიმართავენ საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს, შექმნას თანაბარ და სრული ხელმისაწვდომობა კიბოს  მკურნალობაზე საქართველოში მცხოვრები პაციენტებისთვის! კერძოდ, რადგან საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ფარგლებში გამოყოფილი ლიმიტი ძალიან ბევრი სიმსივნის სამკურნალოდ არასაკმარისია, აუცილებელია მოხდეს საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ფარგლებში ონკოლოგიური პაციენტებისთვის მკურნალობის დაფინანსება პერსონალიზებული მიდგომით, მათი დიაგნოზიდან გამომდინარე და ასევე რადგან  კერძოდაზღვევაარფარავსონკოლოგიურმკურნალობას, მოხდეს საყოველთაო ჯანდაცვის ონკოლოგიური პაკეტის აღიარება ქვეყანაში სავალდებულო ბაზისურ  ონკოლოგიურ პაკეტად კერძო დაზღვევისთვისაც, რაცაღმოფხვრისსაქართველოსმოქალაქეებისთვისონკოლოგიურ  სერვისებზეწვდომისუთანასწორობას.  პეტიცია დასრულდა, რომელსაც მხარი 6000-მა ხელმომწერმა დაუჭირა: https://bit.ly/3hK8qgW. ასევე, კიბოს მსოფლიო დღესთან დაკავშირებით და კამპანიის მხარდასაჭერად, ცნობილი სახეების, ექიმების, პაციენტებისა და მხარდამჭერების მონაწილეობით მომზადდა ვიდეორგოლი, რომლის პრეზენტაციაც შეხვედრაზე შედგა.

  კიბოსთანბრძოლისსაერთაშორისოდღე მთელ მსოფლიოშიაღინიშნა. ეს არის გლობალურიინიციატივა, რომელიცმიზნადისახავსკიბოსაგანგამოწვეულიზიანისშემცირებას და ონკოლოგიურსერვისებზეთანაბარიხელმისაწვდომობისუზრუნველყოფასთითოეულიპაციენტისთვის. ინიციატივისფარგლებში, სხვადასხვა ქვეყანაში ხორციელდება კიბოს შესახებ ცნობიერებისამაღლება,  ხარვეზებისგამოვლენადამათიგადაჭრისგზებისმოძიებასახელმწიფოსდაბიზნეს სექტორის ურთიერთთანამშრომლობისგზით. აღსანიშნავია, რომ კიბოს მართვის მიმართულებით, მთელ მსოფლიოში არსებობს გარკვეული ხარვეზები, რომელიც საჭიროებს დროულ რეაგირებას. საქართველოში მთავარ გამოწვევად ამ ეტაპამდე არათანაბარი და არასრულფასოვანი მკურნალობა რჩება.

  ინფორმაცია დაავადების შესახებ

  არაგადამდებ დაავადებათა შორის, დღეისათვის, კიბო წარმოადგენს მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე გავრცელებულ დაავადებასა და სიკვდილობის გამომწვევ უმთავრეს მიზეზს. ყოველწლიურად, მსოფლიოში 10 მილიონამდე ადამიანი იღუპება კიბოს დიაგნოზით. ეს რიცხვი აღემატება ერთად აღებული შიდსით, მალარიითა და ტუბერკულოზით გამოწვეული სიკვდილობის რიცხვს. ექსპერტების პროგნოზის მიხედვით, 2030 წლისთვის კიბოთი სიკვდილობის ზრდა მოსალოდნელია 13 მილიონ შემთხვევამდე, თუ ჩვენ არ მივიღებთ შესაბამის ზომებს ახლავე.

  მსოფლიო მონაცემებით კიბოს სიკვდილიანობის 65% მოდის ნაკლებად განვითარებულ ქვეყნებში. ამდენად ეს პრობლემა ძალზედ აქტუალურია ჩვენი ქვეყნისთვის.  კიბოს 1/3-ზე მეტი შემთხვევის პრევენცია შესაძლებელია. შემდეგი 1/3 შემთხვევებისა შესაძლებელია განკურნებულ იყოს სწორი მკურნალობის შედეგად თუ მისი აღმოჩენა მოხერხდება ადრეულ სტადიაზე. სამედიცინო სერვისებზე თანაბარი ხელმისაწვდომობით, სწორი პრევენციული სტრატეგიების იმპლემენტაციით, ადრეული აღმოჩენით, სწორი დიაგნოსტიკური კვლევებითა და სწორი სამკურნალო მიდგომების მეშვეობით, ჩვენ შეგვიძლია ყოველწლიურად მილიონობით სიცოცხლე გადავარჩინოთ.

  ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში, მსოფლიო ორგანიზაციებმა, როგორებიცაა, გაერთიანებული ერებისა და ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციები, კიბო მიიჩნიეს როგორც უკიდურესად აუცილებელი გლობალური პრობლემა და მათ განაწესში კიბოსთან ბრძოლამ დაიკავა მნიშვნელოვანი ადგილი.  მათ შორის, საქართველოში ყოველწლიურად ყველა ლოკალიზაციის კიბოს შემთხვევების რაოდენობა მერყეობს 9500-11000 ფარგლებში. ინციდენტობის მაჩვენებელი 100000 მოსახლეზე 258-ს. ახალი შემთხვევების 70% რეგისტრირებულია ყველაზე შრომისუნარიან ასაკობრივ ჯგუფში 30-70 წლამდე.

• ონკოლოგიური დაავადებების რაოდენობა იზრდება, დაფინანსების მოდელი კი უცვლელია

  2021 წელს საქართველოში კიბოს 10432 ახალი შემთხვევა გამოვლინდა. ამ დიაგნოზით  7388 ადამიანი გარდაიცვალა. ესაა დაავადებათა კონტროლის ცენტრის მიერ გამოქვეყნებული სტატისტიკა, რომელშიც, ცხადია, არ ჩანს, გარდაცვლილთაგან რამდენი ადამიანის განკურნება ან სიცოცხლის გახანგრძლივება იყო შესაძლებელი იმ შემთხვევაში, თუკი მათ თანამედროვე მკურნალობაზე ექნებოდათ წვდომა. თუმცა სიმსივნის მკურნალობის დაფინანსების ის მოდელი, რომელიც საქართველოში დღეს მოქმედებს, ცალსახად იძლევა იმის თქმის საშუალებას, რომ ხელმისაწვდომი მკურნალობის შემთხვევაში, ლეტალობის სტატისტიკა გაცილებით  მცირე იქნებოდა.

  ამას ასევე ადასტურებს დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის მიერ გამოქვეყნებულ სტატისტიკაში მოცემული კიდევ ერთი მონაცემი: მაღალი შემოსავლების მქონე ქვეყნების 90%-ზე მეტმა განაცხადა, რომ კიბოს მკურნალობა მათთან ხელმისაწვდომია, ამავე დროს, იგივე სერვისი ხელმისაწვდომია დაბალი შემოსავლების მქონე ქვეყნების მხოლოდ 30%-ში.

  სწორედ ამ უკანასკნელში ერთიანდება საქართველო. მართალია, დაბალი შემოსავლების არაერთი სახელმწიფოსგან განსხვავებით, ჩვენს ქვეყანაში სიმსივნეების მკურნალობა გაცილებით წინაა წასული და პაციენტები სახელმწიფოსგან ათიათასობით ლარის დაფინანსებას იღებენ, თუმცა ქვეყანას, სადაც ბიუჯეტიდან არაერთი დაავადების სამკურნალო  ძვირადღირებული პრეპარატები ფინანსდება და სადაც ონკოლოგიის სკოლა საკმაოდ განვითარებულია, აქვს შესაძლებლობა, თუნდაც არსებული ფინანსების ფარგლებში, კიბოთი დაავადებული მოქალაქეების მკურნალობა  ბევრად ხელმისაწვდომი გახადოს.  თემა წლებია, არათუ კარგავს, სულ უფრო მეტ აქტუალობას იძენს, განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ საქართველოში, სკრინინგის დაბალი მოცვის გამო, კიბოს გამოვლენა ყველაზე ხშირად (შემთხვევათა თითქმის 40%-ში) ხდება გვიან ეტაპზე - მესამე და მეოთხე სტადიებზე. ამას ემატება საერთაშორისო საპროგნოზო შეფასებები (დაავადებათა კონტროლის ცენტრის მონაცემებით), რომელთა თანახმად, 2018-2030 წლების პერიოდში საქართველოში კიბოს ახალი შემთხვევების რაოდენობა 6%-ით მოიმატებს - ქალებში - 5%-ით, კაცებში კი - 7%-ით.

  საქართველოში მოქმედი სისტემით, სიმსივნეების მკურნალობის ყველაზე კარგი პაკეტი საყოველთაო ანუ სახელმწიფო ჯანდაცვის სისტემას აქვს. სახელმწიფო პროგრამაში ჩართული პაციენტებისთვის იფარება შემდეგი ონკოლოგიური სერვისები: ქიმიოთერაპია, ჰორმონოთერაპია, მონოკლონური ანტისხეულები/თიროზინკინაზას  ინჰიბიტორები/ბისფოსფონატები, ონკო ქირურგია. ონკოლოგიური პაციენტების მკურნალობის ბიუჯეტი ერთ პაციენტზე 25 000 ლარს შეადგენს. 

  თუმცა ეს სერვისები ყველა მოქალაქეს თანაბრად არ უფინანსდება და მხოლოდ იმ ადამიანებისთვისაა სრულად ხელმისაწვდომი, რომლებიც გარკვეულ კატეგორიაში შედიან. ეს კატეგორიებია:

  სოციალურად დაუცველის სტატუსის მქონე ადამიანები, 17 წლამდე ბავშვები, პედაგოგები, სტუდენტები, იძულებით გადაადგილებული პირები, შშმ პირები და საპენსიო ასაკის პირები, ასევე მაღალი დაფარვები აქვთ ყოველთვიურად 1000 ლარზე ნაკლები შემოსავლის მქონე მოქალაქეებს, თვითდასაქმებულებს, არარეგულარული შემოსავლის მქონე ადამიანებს.

  დასახელებულ კატეგორიებს სახელმწიფო აძლევს კიდევ ერთ მნიშვნელოვან უპირატესობას: მათ აქვთ უფლება, კერძო პაკეტი შეიძინონ, რაც მათ საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაზე წვდომას არ უზღუდავს. თუმცა მდგომარეობა სხვაგვარია საშუალო შემოსავლის მქონე მოქალაქეებთან მიმართებაში. ესენი არიან ადამიანები, რომელთა ყოველთვიური შემოსავალი 1000 ლარზე მეტია, მაგრამ წლიური შემოსავალი არ აღემატება 40 000 ლარს. ანუ თვეში 1000-დან 3300-მდე ლარის შემოსავალი აქვთ. მათ უნდა აირჩიონ - ან საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაში დარჩნენ (თუმცა - შეზღუდული პირობებით) ან კერძო დაზღვევა შეიძინონ. რაც შეეხება ონკოლოგიურ სერვისებს, თუ კერძო დაზღვევას შეიძენენ, სახელმწიფოს მხრიდან უნარჩუნდებათ  ქიმიო და ჰორმონოთერაპიები. ამ შემთხვევაში პრობლემა ისაა, რომ კერძო დაზღვევას, საუკეთესო პირობების შემთხვევაშიც კი, არ აქვს ონკოლოგიური სერვისების დაფინანსების ისეთი მაღალი ლიმიტები, როგორიც სახელმწიფო დაზღვევას.

  რაც შეეხება 40 ათასი ლარზე მეტი შემოსავლის მქონე ადამიანებს, მათზე საყოველთაო ჯანდაცვა აღარ ვრცელდება, ასე რომ დაზღვევის ფორმებს შორის მხოლოდ კერძო დაზღვევის შეძენა შეუძლიათ (სახელმწიფო დაფინანსებით სარგებლობის უფლება მხოლოდ მშობიარობის და სხვა სახელმწიფო პროგრამების ფარგლებში უნარჩუნდებათ). პრობლემა ამ შემთხვევაშიცაა : მაგალითად, 4 ათასლარიანი შემოსავლის მქონე მოქალაქისთვის რამდენიმე ათეული და არცთუ იშვიათად ასეული ათასი ლარის ღირებულების სამედიცინო სერვისი უკვე კრიტიკული დანახარჯია და, შესაბამისად, მათთვისაც ხშირ შემთხვევაში ხელმიუწვდომელია. მიზეზი იგივეა - კერძო სადაზღვევო პაკეტებში ონკოლოგიუეი სერვისების სათანადო დაფინანსების არარასებობა.

  როდესაც ადამიანი კერძო დაზღვევას ყიდულობს, თავს უპირატეს მდგომარეობაში გრძნობს, რადგან აქვს შესაძლებლობა, ისარგებლოს იმ სერვისებით, რასაც საყოველთაო ვერ ფარავს. ასევე შეუძლია აირჩიოს სასურველი ექიმი, დამატებითი სერვისები, უკეთესი პირობები და ა.შ. თუმცა ეს უპირატესობები ქრება, როდესაც ადამიანს ონკოლოგიურ დიაგნოზს უსვამენ. ონკოლოგიის მკურნალობა ათიათასობით ლარს უკავშირდება. ასეთი დაფარვები კი, როგორც აღვნიშნეთ, კერძო სადაზღვევო კომპანიებს არ აქვთ. კერძო სექტორს ამაზე ასეთი არგუმენტი აქვს: საქართველოში არ მოქმედებს ჯანმრთელობის სავალდებულო დაზღვევა, ბაზარი არის პატარა (კერძო დაზღვევა მოსახლეობის მხოლოდ 16%-ს აქვს) და დაბალგადამხდელი. ამიტომ შეუძლებელია ბევრი და შედარებით ძვირადღირებული პაკეტების გაყიდვა, რის გარეშეც ძვირადღირებული სერვისები ვერ დაიფარება. სწორედ ამიტომ, სადაზღვევო კომპანიები ითხოვენ უნივერსალური პაკეტის შექმნას, რაც იქნება აუცილებელი მინიმუმი ყველა მოქალაქისთვის, თანაც - იქნება სავალდებულო. ბაზისურ პაკეტში სავალდებულო უნდა იყოს სავალდებულო ონკოლიგიური პაკეტიც.

  ანუ, მარტივად რომ ვთქვათ, უნდა შეიქმნას პაკეტი, რომელიც ერთნაირი იქნება ყველა მოქალაქისთვის და რომელიც დაფარავს ყველა საბაზისო, მათ შორის ონკოლოგიურ სერვისს - მინიმუმ, ისეთსავე ლიმიტებს, რაც საყოველთაო ჯანდაცვას აქვს. ამასთან, ამ პაკეტს მოსახლეობის მოწყვლად ნაწილს (პენსიონრები, ბავშვები, სოცდაუცველები და ა.შ.)  სახელმწიფო სრულად დაუფინანსებს, გარკვეული შემოსავლების მქონე მოქალაქეებს - ნაწილობრივ, მაღალშემოსავლიანი ადამიანები კი სადაზღვევო პრემიებს მთლიანად თავად გადაიხდიან. ასეთია სქემა, რომელიც, სადაზღვევო კომპანიებისა და ექსპერტების აბსოლუტური უმრავლესობის აზრით, სადაზღვევო ბაზარს გაზრდის, ეს კი ნიშნავს დაზღვევის განვითარებას და მეტი სერვისის დაფინანსებას. თანაც, ამ ინიციატივის თანახმად, დამატებითი პაკეტის შეძენის, ანუ უნივერსალური-საბაზისო პაკეტის გაუმჯობესების უფლება ნებისმიერ მოქალაქეს ექნება განურჩევლად შემოსავლისა.

  ეს ის პირობაა, რომელიც თავად სახელმწიფოს აქვს აღიარებული: პარლამენტის ჯანმრთელობის დაცვის სისტემის განვითარების ხედვა 2030 წლისთვის ითვალისწინებს ერთიანი სტანდარტიზებული პაკეტის შემოღებას, რომელსაც სახელმწიფო სრულად დააფინანსებს დაბალშემოსავლიანი ჯგუფებისთვის, ნაწილობრივ დააფინანსებს საშუალოშემოსავლიანი ჯგუფებისათვის, ხოლო მაღალშემოსავლიანი მოსახლეობა თავად დაფარავს.

  ექსპერტები ამბობენ, რომ ასეთი მიდგომა სახელმწიფოსთვის დამატებითი ფინანსური ტვირთი არ იქნება, სამაგიეროდ მოსახლეობას გაცილებით მეტი და ძვირადღირებული სერვისი დაუფინანსდება. გარდა ამისა, ეს აღმოფხვრის იმ დისკრიმინაციას, რომელსაც ონკოლოგიურ პაციენტებს შორის მოქმედი კანონი აჩენს. ამის მაგალითია ის შემთხვევები, რომლებზეც jandacva.ge უკვე წერდა: ჩვენი ერთი რესპონდენტი არის პაციენტი, რომელიც დასაქმებულია და გარკვეული  ხელფასი აქვს. მეორე კი სოცდაუცველია. ორივე მათგანს რამდენიმე ათეული ათასი ლარის დაფინანსება დასჭირდა. პირველ შემთხვევაში, რადგან მოქალაქეს კერძო დაზღვევა ჰქონდა, ის სრულფასოვნად ვერ სარგებლობდა საყოველთაო ჯანდაცვის დაფინანსებით, კერძო დაზღვევა კი მისი მკურნალობის მხოლოდ მცირე ნაწილს წვდებოდა, რაც მკურნალობის გარეშე დარჩენის ტოლფასია. ამ პაციენტს შეეძლო კერძო დაზღვევაზე უარის თქმა და საყოველთაოში გადასვლა, თუმცა ამისთვის მოცდის პერიოდი არსებობს, რაც ონკოპაციენტისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი დროის დაკარგვას ნიშნავს. ამიტომ ამ ადამიანს განკურნებისთვის საჭირო თანხები ახლობლებმა შეუგროვეს. 

  მეორე შემთხვევაში კი, სოციალურად დაუცველმა პაციენტმა მკურნალობა სრულად სახელმწიფოს დაფინანსებით ჩაიტარა და გამოჯანმრთელდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი პირველი რესპონდენტი დასაქმებულია, სახელმწიფო ბიუჯეტში გადასახადებს იხდის და შესაბამისად, აფინანსებს სოცდაუცველების მკურნალობას, თავად სახელმწიფოსგან პრაქტიკულად მკურნალობის გარეშე დარჩა. მისი ხელფასი მას, სოცდაუცველ პაციენტთან შედარებით, არანაირ უპირატესობას არ აძლევდა, რადგან საუბარია ათობით ათასი ლარის ღირებულების მკურნალობაზე. სწორედ ამ სისტემის გამოსწორებას ითხოვენ არა მხოლოდ სადაზღვევო სექტორი და ექსპერტები, არამედ პაციენტები და ექიმებიც კი, რომლებიც, დაავადების მართვასთან ერთად, ფინანსების მოძიებით არიან დაკავებულები.

  ექიმები ყვებიან, რომ, როდესაც პაციენტს დიაგნოზს დაუსვამენ, ამის შემდეგ იწყება ფიქრი იმაზე, ფინანსური თვალსაზრისით როგორ შეურჩიონ ისეთი მკურნალობა, რომლის დაფინანსების მოპოვებასაც ონკოპაციენტი შეძლებს. არცთუ იშვიათია შემთხვევები, როდესაც პაციენტი წყვეტს მკურნალობას ან არჩევს ნაკლებ ეფექტურ, თუმცა ფინანსურად დამზოგველ რეჟიმებს.

  ონკოლოგები ამბობენ, რომ მსოფლიო მედიცინა ონკოლოგიაში წინ მიდის, ჩნდება ახალი და ეფექტიანი მეთოდები, საქართველოში არსებული დაფინანსებით კი პაციენტები იმ მეთოდებით მკურნალობაზე მიდიან, რომლებიც მედიცინის წარსულია და ნაკლებშედეგიანია. შეუძლებელია, სახელმწიფოს დავუკარგოთ ის პროგრესი, რომელსაც ქვეყანამ სიმსივნეებით დაავადებული პაციენტების მკურნალობისთვის ბოლო წლებში მიაღწია. ბიუჯეტის ზრდამ ათასობით ადამიანის სიცოცხლე გადაარჩინა.

  ონკოლოგიური მედიკამენტების ბიუჯეტის მხოლოდ მედიკამენტების დაფინანსების ზრდის დინამიკა  2019-21 წლებში ასეთია: 2019 წელი - 24 მლნ. ლარი, 2020 წელი - 40,7 მლნ. ლარი, 2021 წელი - 80,3 მლნ. ლარი. ზრდა შთამბეჭდავია, თუმცა არასაკმარისი. ერთი წლის ჭრილში მკურნალობის ლიმიტი არ არის საკმარისი მრავალი სიმსივნის სრულყოფილი მკურნალობისთვის და მოიცავს შემდეგ მედიკამენტებს: 

  ჰორმონდადებითი ძუძუს კიბო: რიბოციკლიბი - 3 თვე, პალბოციკლიბი - 2 თვე;

  კოლორექტული კიბო: ბევაციზუმაბი - 7 თვე, ცეტუქსიმაბი - 7 თვე, ლონსურფი - 2 თვე;

  ფილტვის კიბო: ოსიმერტინიბი - 1 თვე, ალექტინიბი - 3 თვე, ერლოტინიბი - 7 თვე, ატეზოლიზუმაბი - 3 თვე; 

  საკვერცხის კიბო: ოლაპარიბი - 2 თვე, ბევაციზუმაბი - 4 თვე;

  პროსტატის კიბო: ენზალუტამიდი – 5 თვე, აბირატერონი - 6 თვე;

  თირკმლის კიბო: სუნიტინიბი - 5 თვე, პაზოპანიბი - 4 თვე;

  ღვიძლის კიბო: სორაფენიბი - 6 თვე;

  მელანომა: დაბრაფენიბი/ტრამეტინიბი - 3 თვე, ვემურაფენიბი - 5 თვე.

   სიმსივნეების მკურნალობა, მათი ლოკალიზასიის, სტადიისა და სხვა კრიტერიუმების მიხედვით სხვადასხვა მიდგომას და მედიკამენტებს მოითხოვს. უახლესი მედიკამენტების ნაწილს კი სახელმწიფო საერთოდ არ აფინანსებს. მეტიც: ონკოლოგების მზაობის მიუხედავად, ქვეყანას არ აქვს შესაბამისი გაიდლაინები. მიზეზი ხელისგულზე დევს: გაიდლაინებში მკურნალობის თანამედროვე მეთოდები უნდა ჩაიწეროს და არა ონკოლოგიის წარსული მონაპოვრები. შესაბამისად, უნდა გაიწეროს თანამედროვე მედიკამენტები. ამ ყველაფრის დეკლარირებით კი სახელმწიფო ამ მედიკამენტების დაფინანსების ვალდებულებას აიღებდა. თუმცა პრობლემა მხოლოდ ეს არ არის.

  არის სიმსივნეები, რომელთა მკურნალობისთვის ერთ პაციენტზე გამოყოფილი 25 ათასი ლარი არ არის საჭირო. არსებული სისტემით კი, ეს თანხა არ რჩება იმ პაციენტებს, რომლებსაც, მათი დიაგნოზიდან გამომდინარე, 25 ათასზე მეტი თანხა ესაჭიროებათ.

  ის, რომ საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ფარგლებში სიმსივნეების სამკურანლო ბიუჯეტი და ერთ პაციენტზე გამოყოფილი თანხები იზრდება, ცხადია, კარგია, თუმცა გაცილებით ეფექტიანი იქნებოდა, მოქმედებდეს დიაგნოზზე მიბმული დაფინანსება. ეს იმას ნიშნავს, რომ ერთ პაციენტზე გამოყოფილი უნდა იყოს არა ფიქსირებული თანხა, არამედ საჭირო თანხა განისაზღვროს კონკრეტული დიაგნოზისთვის აუცილებელი მკურნალობისა და მედიკამენტების მიხედვით.

  ასეთი სისტემა სხვა დაავადებების შემთხვევაში უკვე ამოქმედდა 1 ნოემბრიდან. სისტემა „დიარჯის“ სახელითაა ცნობილი. ამ სისტემის პრინციპია, ავადმყოფის მკურნალობა დაფინანსდეს არა „მოჭრილი“ ტარიფით, არამედ მკურნალობისთვის აუცილებელი კონკრეტული ჩარევების ტარიფის მიხედვით.

  თუმცა რეფორმა არ ეხება რამდენიმე ჩარევას და მათ შორის მოხვდა ონკოლოგიური პაციენტებისთვის აუცილებელი თერაპიები - ქიმიოთერაპია, ჰორმონოთერაპია, სხივური თერაპია და მასთან დაკავშირებული გამოკვლევები და მედიკამენტები.

  ჯანდაცვის საკითხების ექსპერტი თენგიზ ვერულავა ამბობს, რომ „დიარჯი“ ამ ეტაპზე დაკვირვების ქვეშაა.

  „“დიარჯი“ სატესტო რეჟიმში ამოქმედდა და ეს სისტემა დაკვირვების ქვეშაა. ონკოლოგიური პაციენტები ერთერთი პრიორიტეტული პაციენტები არიან და ცხადია, სახელმწიფო მათ ყურადღების მიღმა არ დატოვებს. დიდი ალბათობით, სწორედ სიმსივნური დაავადებების სირთულიდან გამომდინარე, ეს ნაწილი არ მოხვდა „დიარჯის“ პირველ ეტაპზე. ჯერ პროგრამა დაკვირვების ქვეშაა. უნდა გამოიკვეთოს მისი ხარვეზები და შესაძლო ცვლილებები და ამის შემდეგ შევა მასში ისეთი რთული სფერო, როგორიც ონკოლოგიაა. „დიარჯის“ ამოქმედების პირველ ეტაპზე გამოიკვეთა, რომ მაგალითად პენსიონრებს თანხობრივად გაეზარდათ მათი გადასახდელი ლიმიტი - 10%, რადგან მომატებული ტარიფის 10 პროცენტი თანხაში უფრო მეტი გამოვიდა. ონკოლოგიური პაციენტების მკურნალობა კი გაცილებით დიდ თანხებს უკავშირდება და შესაძლოა, ჯანდაცვის სამინისტროში სწორედ ამ პროცესებს აკვირდებიან. არაა გამორიცხული, სამინისტრო ყველა ონკოპაციენტის სრულ დაფინანსებას განიხილავდეს, რათა მათ თანაგადახადა არ მოუწიოთ. ონკოლოგიური პაციენტები რომ სახელმწიფოსთვის პრიორიტეტია, ამას ისიც ადასტურებს, რომ იანვრიდან რეფერენტული ფასების დაწესება პირველ რიგში სწორედ ონკოლოგიურ მედიკამენტებს შეეხება,“ - განაცხადა თენგიზ ვერულავამ.

  მისი თქმით, ამ პროცესების პარალელურად აუცილებლად დასაწყებია საუბარი საბაზისო პაკეტის ამოქმედებაზეც, რათა დისკრიმინაცია აღმოიფხვრას.

  „კერძო სადაზღვევო კომპანია მოგებაზეა ორიენტირებული და შესაძლოა, მან საკუთარ პაკეტში არ ჩასვას ძვირადღირებული სერვისები. სწორედ ამიტომ უნდა არსებობდეს სტანდარტული პაკეტი, რომელზე უარეს პაკეტსაც ის მომხმარებელს ვერ შესთავაზებს. ეს პაკეტი კი ამავდროულად სავალდებულო უნდა იყოს, თუმცა მისი გადახდის მექანიზმი სხვადასხვა უნდა იყოს ადამიანის სოციალური სტატუსისა და შემოსავლების მიხედვით. მსგავსი სისტემა მოქმედებს მაგალითად გერმანიაში, სადაც მოქალაქეს, რომელსაც 5 ათას ევროზე მეტი შემოსავალი აქვს, შეუძლია დატოვოს სახელმწიფო დაზღვევის პროგრამა და კერძო დაზღვევაში გადავიდეს, თუმცა პაკეტი, რომელსაც ის კერძო სადაზღვევო კომპანიისგან შეიძენს, უნდა აკმაყოფილებდეს საბაზისო პირობებს,“ - განმარტავს ვერულავა. ექსპერტი ამბობს, რომ მართალია „დიარჯი“ დაგვიანებულია და უნივერსალურ პაკეტზე მუშაობაც დაწყებული არ არის, თუმცა ეს ის ცვლილებებია, რომელთა განხორციელება ქვეყანას აუცილებლად მოუწევს, რათა რეალური უნივერსალური დაზღვევა მივიღოთ.