Related items

• თბილისში ჩინეთის საერთაშორისო განათლების ინსტიტუტი დაფუძნდა

  ჩინეთის საერთაშორისო განათლების ინსტიტუტი დაარსებულია ჩინეთის საერთაშორისო განათლების ჯგუფის მიერ. აღნიშნული ჯგუფის ქოლგის ქვეშ ჩინეთში, ევროპისა და აზიის რამდენიმე ქვეყანაში წარმატებით ფუნქციონირებს სხვადასხვა სასწავლებელი.

  ინსტიტუტი ემსახურება ჩინური ენის სწავლებას, იმ მრავალმხრივი კულტურული და შემეცნებითი ღონისძიებების ორგანიზებას, რომლებიც ხელს შეუწყობს ქართული საზოგადოებისთვის ჩინური კულტურის უკეთ გაცნობას და პირიქით. აგრეთვე, ჩინეთსა და საქართველოს შორის მრავალმხრივი ურთიერთობებისა და თანამშრომლობის გაღრმავებას.

  ჩვენი ინსტიტუტი არის საქართველოში პირველი სრულიად დამოუკიდებელი ამ ტიპის კერძო სასწავლებელი. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ჩინეთის საერთაშორისო განათლების ჯგუფი საქართველოსთვის არის ერთ-ერთი სერიოზული ინვესტორი განათლების სფეროში, ამჟამად განხორციელებული ინვესტიცია შეადგენს დაახლოებით 3 მლნ ლარს, სამომავლოდ იგეგმება ინვესტირება პროფესიული განათლების სფეროში.

  2020 წლის 11 იანვარს, ჩინეთის საერთაშორისო განათლების ინსტიტუტის სათავო ოფისში გაიმართება ჩინეთის საერთაშორისო განათლების ინსტიტუტის ოფიციალური გახსნის ცერემონიალი.

  ღონისძიებაზე მოწვეულნი არიან ჩინეთის ელჩი საქართველოში ქალბატონი ლი იენ, სტუმრები განათლების სამინისტროდან, სახელმწიფო და საზოგადო მოღვაწეები, ასევე სპეციალურად ამ დღისთვის ჩინეთიდან პირველად ჩამობრძანდებიან მაღალი რანგის სახელმწიფო მოღვაწეები: ბატონი უ ნი - ჩინეთის განათლების მეცნიერებების აკადემიის განათლების განვითარების და რეფორმების ინსტიტუტის დირექტორი, ბატონი სიუ ჭენგჭუნგ - განათლების განვითარებისა და რეფორმების ინსტიტუტის დირექტორი და სხვა სტუმრები.

  ცერემონიალზე სიტყვით გამოვლენ: ინსტიტუტის დამფუძნებელი ბატონი ქანგ ჭენგ, დირექტორი ქალბატონი ელი ელისაშვილი, ბატონი უ ნი, ბატონი სიუ ჭენგჭუნგ.

  ღონისძიების ფარგლებში ასევე მოეწყობა ინსტიტუტის დირექტორის ელი ელისაშვილის მიერ თარგმნილი პირველი ჩინურ-ქართული ლექსიკონის პრეზენტაცია, რომელიც გამოიცა ჩინეთში, ხოლო მეორე გამოცემა შესრულდება საქართველოში.

• მეოთხე ხელისუფლება, ოლიგარქიული სტილი: ძირითადი ფაქტორები უკრაინული მედიის შესახებ

  არასამთავრობო ორგანიზაცია „ინტერნიუს უკრაინის“ ექსპერტებმა მოამზადეს უკრაინული მედიის სფეროს სრული მიმოხილვა ევროპული ჟურნალისტიკის ცენტრის (EJC) მიერ დაფუძნებული «Media Landscapes» -ის პროექტის ფარგლებში, რომელიც თანამშრომლობდა ნიდერლანდების განათლების, კულტურისა და მეცნიერების სამინისტროსთან ერთად. ჩვენ შევარჩიეთ ათი ძირითადი ფაქტი ამ მიმოხილვიდან.

  1. ტელევიზია არის ყველაზე პოპულარული მედია უკრაინაში. კომპანია „InMind“-ის მიერ  „ინტერნიუს უკრაინისთვის“ ჩატარებული კვლევის თანახმად, უკრაინელების 77% უყურებს ტელევიზორს თვეში ერთხელ მაინც, ხოლო 74% –თვის ტელევიზიები ყოველკვირეული ინფორმაციის წყაროა.

  ონლაინ მედია მეორე ადგილზეა პოპულარობით უკრაინაში. უკრაინელთა 60% თვეში ერთხელ მაინც სტუმრობს ახალ ვებგვერდებს, ხოლო 57% იყენებს ინტერნეტს, როგორც ინფორმაციის ყოველდღიური წყაროს.

  რადიო არის ყველაზე ნაკლებად პოპულარული მედია უკრაინაში. უკრაინელთა მხოლოდ 26%  უსმენს რადიოს თვეში ერთხელ მაინც, ხოლო 25% იყენებს მას, როგორც ყოველდღიურ ინფორმაციის წყაროს.

  ბეჭდურ მედიას ყველაზე მცირე აუდიტორია ჰყავს ყველა დანარჩენ მედიას შორის. უკრაინელთა მხოლოდ 21% კითხულობს ბეჭდურ მედიას თვეში ერთხელ მაინც. ეს 10% -ით ნაკლებია ვიდრე 2016 წელს. და მხოლოდ უკრაინელების 16% -თვის არის ბეჭდური მედია ყოველკვირეული ინფორმაციის წყაროა.

  2. ქვეყნის ნდობის სურათი საკმაოდ ზუსტად ასახავს უკრაინაში არსებულ პოლიტიკურ ვითარებას და უსაფრთხოების პრობლემებს. ბოლო გამოკითხვების თანახმად, უკრაინელთა 66.7% ენდობა მოხალისეობრივ ორგანიზაციებს, 64.4% -ს სწამს ეკლესიის, ხოლო 57.3% -ს სწამს უკრაინის შეიარაღებული ძალების, სხვა სამხედრო შენაერთების და დაჯგუფებების. მედიის ნდობის ფაქტორი 48.3% -ს შეადგენს.

  ტელევიზიას ენდობიან უფრო მეტად, ვიდრე ყველა სხვა მასმედიას. უკრაინელთა 56% ენდობა რეგიონალურ ტელევიზიებს, 61% კი ნაციონალურს.

  ონლაინ მედია თითქმის ისეთივე ნდობით სარგებლობს, რაც ტელევიზია: უკრაინელების 52% ენდობა რეგიონული ახალი ამბების გვერდებს, ხოლო 58% ენდობა ეროვნულ ვებ-გვერდებს.

  უკრაინაში ნდობა რადიოს მიმართ ყველაზე დაბალ დონეზეა: უკრაინელთა 34% ენდობა ეროვნულ რადიოს, და მხოლოდ 39% თვლის, რომ ადგილობრივი რადიოები სიმართლეს ლაპარაკობენ.

  ბეჭდური მედიას უკრაინაში ყველაზე ნაკლებად ენდობიან. უკრაინელთა მხოლოდ 35% ენდობა რეგიონალურ ბეჭდურ მედიას, ხოლო 33% ენდობა ეროვნულ გაზეთებს. 

  3. ყველაზე პოპულარულ უკრაინულ მედიას აქვს მკაფიო კავშირები პოლიტიკოსებთან და პოლიტიკურ პარტიებთან, რადგან ისინი მიეკუთვნებიან ოლიგარქებს, რომლებიც ხშირად პირდაპირ ან ირიბად მონაწილეობენ პოლიტიკაში. ეს კავშირები ყველაზე ძლიერია სატელევიზიო ინდუსტრიაში.

  უკრაინაში ყველა მსხვილი სატელევიზიო არხები სხვადასხვა ოლიგარქების საკუთრებაა: იგორ კოლომოისკი აკონტროლებს 1 + 1 არხს, რინატ ახმეტოვი ფლობს არხს „უკრაინას“, ხოლო CTB, ICTV და ახალი არხი ეკუთვნის ვიქტორ პინჩუკს, უკრაინის ყოფილი პრეზიდენტის ლეონიდ კუჩმას სიძეს. ტელე-არხი „ინტერი“ „ინტერ მედია ჯგუფის“ ნაწილია, რომელსაც დიმიტრი ფირტაში და სერგეი ლევოჩკინი ფლობენ. უკრაინელი პოლიტიკოსი ვიქტორ მედვედჩუკი, რომელიც მჭიდრო კავშირშია რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინთან (მისი ქალიშვილის ნათლია), სავარაუდოდ აკონტროლებს ტელევიზიებს - 112 და NewsOne, უკრაინაში ყველაზე პოპულარულ საინფორმაციო არხებს.

  4. 2014 წლის შემდეგ, უკრაინის სატელევიზიო სექტორი ძირითადად განვითარდა ინფორმაციულ სფეროში. ახალი სატელევიზიო არხებს, როგორიცაა ტელეარხი „გრომადსკე“, Espreso 112, NewsOne და პირდაპირი აქცენტი აქვთ ექსკლუზიურად ახალი ამბებსა და თოქ-შოუებზე, პოლიტიკაზე, ეკონომიკასა და საზოგადოებაზე. ამასთან, ყველა ეს არხი, „გრომადსკეს“ გარდა, რომელიც არსებობს გრანტებითა და ხალხის მიერ გადახდილი ფინანსებით, კერძოა და აქვს გაუმჭვირვალე საკუთრების სტრუქტურა. იმავდროულად, დამოუკიდებელი მედია, როგორიცაა ტელევიზია „გრომადსკე“, რადიო „გრომადსკე“, სპეციალურ გავლენას ახდენს სხვადასხვა სეგმენტებზე, თუმცა ისინი ჯერ კიდევ ვერ უწევენ კონკურენციას ოლიგარქიურ ტელეარხებს.

  5. უკრაინაში არ არსებობს ისეთი გავლენიანი მაუწყებელი, რომელიც კონკურენციას გაუწევს ოლიგარქიულ მედიას. 2017 წლის 19 იანვარს შეიქმნა საზოგადოებრივი მაუწყებელი «Суспильне мовлення». მისი მიზანი იყო მიეწოდებინა მიუკერძოებელი ინფორმაცია, მოპოვებული დამოუკიდებელი წყაროებიდან  სახელმწიფოს მხრიდან ფინანსური ან ადმინისტრაციული ზეწოლის გარეშე.

  ბოლო 20 წლის განმავლობაში ეს პრობლემა არ მოგვარებულა და პირველი ხელშესახები პროგრესი 2014 წელს განხორციელდა „საზოგადოებრივი ტელევიზიისა და რადიოს მაუწყებლობის შესახებ“ კანონის მიღების შემდეგ. ამასთან, მისი განხორციელება შეფერხდა ხელისუფლების მხრიდან პოლიტიკური ნების არარსებობის გამო, აგრეთვე მუდმივი დაფინანსების არარსებობის გამოც.

  6. მას შემდეგ, რაც ცარისტულ და საბჭოთა პერიოდში უკრაინული ენის გამოყენება იზღუდებოდა, უკრაინის ხელისუფლება ცდილობს დახმარება გაუწიოს სახელმწიფო ენის პოპულარიზაციას. ასე რომ, დაიწყო კამპანია, რომელიც მიზნად ისახავს უკრაინული ენის როლის გაძლიერებას მედიაში. ამისათვის დაინერგა ენის კვოტები ტელევიზიებისთვის და რადიოსადგურებისთვის.

  ლიცენზირებული სატელევიზიო და რადიო კომპანიებისთვის, ევროპული, ისევე როგორც ამერიკული და კანადური პროდუქციის მაუწყებლობა უნდა იყოს მთლიანად ყოველკვირეულ ეთერში არანაკლებ 70%, 07:00 საათიდან 23:00 საათამდე. მათ შორის, ყოველკვირეული მაუწყებლობის მინიმუმ 50%, უნდა იყოს უკრაინული პროგრამები.

  ხოლო რადიოსადგურებს დაევალათ სიმღერების მინიმუმ 30%-ის უკრაინულ ენაზე გადმოცემა.

  7. Freedom House- ის მოხსენებაში "პრესის თავისუფლება 2019", უკრაინული მედიის სფერო აღწერილი იყო "ნაწილობრივ თავისუფალი".

  ერთ-ერთი პრობლემა ისაა, რომ უკრაინაში ხდება შეტევები მედიასა და ჟურნალისტებზე. 2016 წლის 20 ივლისს ცნობილი ბელორუს-უკრაინული ჟურნალისტი პაველ შერემეტი მოკლეს. სამწუხაროდ, დამნაშავე ჯერ კიდევ არ არის ნაპოვნი.

  ასევე არსებობს მანიპულაციები მედიასთან მიმართებაში. 2018 წლის 29 მაისს მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ არკადი ბაბჩენკო, რუსი ჟურნალისტი, რომელიც უკრაინაში გადავიდა, მოკლეს. მეორე დღეს, აღმოჩნდა, რომ ბაბჩენკო ცოცხალი იყო და მისი „მკვლელობა“ უსაფრთხოების სამსახურების დაგეგმილი იყო, სავარაუდოდ, ეს ასოცირდება რუსული სადაზვერვო სამსახურების უფრო ფართო გეგმასთან, რათა გამოემჟღავნებინათ ჟურნალისტები და უკრაინაში მოქმედი სხვა აქტივისტები.

  8. ინტერნეტი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს უკრაინელების ყოველდღიურ ცხოვრებაში. 2018 წლის „Factum Group Ukraine“- ის კვლევის თანახმად, უკრაინის 21,35 მილიონი მოქალაქე (ქვეყნის მოსახლეობის 65%) ინტერნეტის რეგულარული მომხმარებელია. 21.9 მილიონ ადამიანს (67%) ინტერნეტი აქვს სახლში.

  ამ გამოკვლევის შედეგად მიღებული ტიპიური ინტერნეტმომხმარებლის პორტრეტი ასეთია: ქალი (52%), 25-34 წლის (28%), ცხოვრობს ქალაქში, სადაც ცხოვრობს ასი ათასი ან მეტი ადამიანი (44%). უკრაინული ინტერნეტ მომხმარებლების 27% სოფლად ცხოვრობს, ხოლო 28% - პატარა ქალაქებში. ერთადერთი სოციალური ჯგუფი, რომელიც იშვიათად იყენებს ინტერნეტს, 65 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანები არიან, რომლებიც უკრაინული ინტერნეტმომხმარებლების მხოლოდ 4% -ს შეადგენს.

  9. უკრაინაში დღეისათვის გაბატონებულია სოციალური ქსელი „ფეისბუქი“, რომელსაც რეალური კონკურენტები თითქმის არ ჰყავს. ადრე ყველაზე პოპულარული იყო რუსული სოციალური ქსელები «ВКонтакт» და «Одноклассники», მაგრამ სიტუაცია მკვეთრად შეიცვალა 2017 წლის მაისში, როდესაც უკრაინის პრეზიდენტმა პეტრო პოროშენკომ სანქციები დააწესა გარკვეულ რუსულ ინტერნეტ სერვისებზე, უკრაინის ეროვნული უსაფრთხოების და თავდაცვის საბჭოს გადაწყვეტილების საფუძველზე. 

  კომპანია „InMind“-ის მიერ „ინტერნიუს უკრაინის“ -თვის ჩატარებული კვლევის თანახმად, სოციალურ ქსელებში უკრაინელი მომხმარებლების 57% -ს „ფეისბუქის“ ანგარიშები აქვს (2016 წელს 37%), «ВКонтакт» - ზე 21% (2016 წელს 49%), 15% «Одноклассники»-ში (2016 წელს 40%). Twitter-ს იყენებს  უკრაინელთა მხოლოდ 8% -ი (12% в 2016 году). უკრაინელთა 42% -მდე იყენებს „ფეისბუქს“ სიახლეების მისაღებად, მაშინ როცა მხოლოდ 8% ღებულობს სიახლეებს «ВКонтакт» -დან, 4% «Одноклассники», - დან და 2% Twitter- დან.

  10. იმის გათვალისწინებით, რომ უკრაინის კანონმდებლობა მედიის სფეროში შედარებით ბუნდოვანია, მისი პრაქტიკული განხორციელება შეიძლება შეფასდეს როგორც სპონტანური, მრავალმხრივი, არათანმიმდევრული, გაუწონასწორებელი და გაუმჭვირვალე. არსებული კანონები, ძირითადად, დეკლარაციური ხასიათისაა და, შედეგად, მათი მარეგულირებელი ფუნქცია არასაკმარისია, შესაბამისად, ისინი კონკრეტულ ეფექტურ პოლიტიკაში არ არიან ჩართულნი. სინამდვილეში, ეს დეკლარაციული კანონები ხშირად ფარავს ერთმანეთს, რაც საუკეთესო შემთხვევაში იწვევს არაეფექტურობას, ხოლო უარეს შემთხვევაში კი, სამართლებრივ კონფლიქტებს.

  კანონების უმეტესობა შემუშავდა საბჭოთა პროტოტიპების საფუძველზე და, შესაბამისად, არ ითვალისწინებს ინდუსტრიაში ახალ ტენდენციებს. პრაქტიკულად არ არსებობს კანონმდებლობა ონლაინმედიასთან დაკავშირებით. შედეგად, ეროვნული კანონმდებლობის დიდი ხარვეზი არსებობს, რის გამოც ონლაინმედია არც რეგულირდება და არც არის დაცული.

  უკრაინული მედია-ინდუსტრიის შესწავლისა და მხარდაჭერის მიზნით, „ინტერნიუს უკრაინა“ ეხმარება მედიას შექმნას ძლიერი და აყვავებული საზოგადოება. ჩვენი საქმიანობა შედგება არა მხოლოდ მედიის მონიტორინგისა და ანალიტიკური მასალების მომზადებისგან, არამედ ითვალისწინებს ეროვნულ და საერთაშორისო მედიასთან ურთიერთობას, საკომუნიკაციო და ინფორმაციული სტრატეგიების შემუშავებას და მედია კამპანიებთან თანამშრომლობის ორგანიზებას.

   

  ეს სტატია პირველად გამოქვეყნდა «UkraineWorld»-ში.

  ავტორები“ ვიტალი რიბაკი და მაქსიმ პანჩენკო

  ანალიტიკოსები და ჟურნალისტები «Интерньюз-Украина» -სა და «UkraineWorld» - ში.

• უკრაინა ჯანდაცვის სფეროს გლობალურ ინოვაციებში

  ჯანდაცვის სფეროს განსაკუთრებული განსაკუთრებული ბუნება, სადაც სახეზეა სიცოცხლე ან სიკვდილი, შეიძლება გახდეს ახალი ტექნოლოგიების დანერგვის საფრთხე. თუმცა, საავადმყოფოების ციფრული სამუშაოები მიმდინარეობს მთელს მსოფლიოში, მანქანების სწავლება და ბოტები გამოიყენება პაციენტების დიაგნოსტიკისათვის და ინტერნეტი თანდათანობით აღწევს ჩვენს სხეულში.

  UkraineWorld- ის ჟურნალისტი შეხვდა სტივენ ოსტერლეს, ახალი საწარმოს ასოცირებული წევრს კომპანიაში «New Enterprise Associates» და ნატალია სირომახს, ვიცე-პრეზიდენტის მოადგილეს პროექტების დარგში, და ხარკოვის ოფისის ხელმძღვანელს, რათა განეხილათ ჯანდაცვის სფეროს ინოვაციების უახლესი ტენდენციები. უკრაინის როლი ამ პროცესში და უკრაინის ჯანდაცვის სისტემის მოდერნიზაციის შესაძლო გზები.

  დღეისათვის, რა არის სამი ძირითადი სარგებელი, რაც ჯანდაცვის სფერომ ტექნოლოგიების დანერგვით მიიღო?

  სტივენ: ჯანდაცვის სფერო გახდა ერთ-ერთი ბოლო სფერო, რომელზეც ნამდვილად იმოქმედა ციფრულმა ტრანსფორმაცამ. თავდაპირველად, მან ღრმად შეაღწია მედია გართობის ინდუსტრიაში, საცალო ვაჭრობაში, დაბეგვრაში, სასტუმროს ბიზნესსა და სხვა. ტექნოლოგიური წინსვლა იქ უფრო სწრაფია, რადგან მონაცემები საკმაოდ კარგად იყო ორგანიზებული.

  მაგალითად, ავიღოთ საბანკო საქმე. შემიძლია ჩავიდე კიევში, ჩავდო ჩემი საბანკო ბარათი და ბანკომატი მაძლევს ფულს. მან იცის  მთელი ჩემისაბანკო ისტორია. მაგრამ ეს არ იმუშავებს, თუ მე საავადმყოფოში წავალ გულმკერდის ტკივილით. უკრაინელი ექიმები ვერ შეძლებენ ჩემს შესახებ ყოვლისმომცველი ინფორმაციის მოპოვებას ინტერნეტში, რადგან მონაცემები არ არის სტრუქტურირებული. მათი უმეტესობა სამედიცინო ჩანაწერებშია. ისინი დაწერილია ხელით. საავადმყოფოს ჩანაწერები ერთმანეთში არ საუბრობენ. კვლევის შედეგები სურათების სახით არ უკავშირდება სამედიცინო ბარათს. 

  ამრიგად, მე ვხედავ ტექნოლოგიის გამოყენების სამ მთავარ პუნქტს ჯანდაცვის სფეროში: წვდომა, მომსახურეობაზე წვდომა და ანგარიშგება.

  უმეტესობას არ აქვს წვდომა ჯანდაცვაში.

  პლანეტაზე 7 მილიარდი ადამიანია და მხოლოდ 2 მილიარდს აქვს წვდომა ჯანდაცვაზე.

  ჩვენ ვერასოდეს შევძლებთ მოვამზადოთ იმდენი ექიმი და ავაშენოთ იმდენი საავადმყოფო, რომ დავაკმაყოფილოთ ყველა ეს ხალხი. ამისათვის ჩვენ უნდა გამოვიყენოთ თანამედროვე ტექნოლოგიები. ამრიგად, ჯანმრთელობის მონიტორინგისთვის საჭიროა საცდელი და იმპლანტანტური სენსორები, რომლებსაც შეუძლიათ დაუკავშირდნენ ტაბლეტებს, სმარტფონებს და მათი დახმარებით შესაძლებელი გახდება პაციენტის ჯანმრთელობის მონიტორინგი.

  და ეს უფრო იაფია. ასე ვხსნით ერთ – ერთ ყველაზე დიდ გლობალურ პრობლემას - ძალიან ძვირ ჯანდაცვაში. აშშ – ში იხარჯება 20 %, მშპ – 3.5 ტრილიონი დოლარია. ჩინეთი ჯანმრთელობაზე 6 %-ს ხარჯავს. ეს კი გიგანტური რიცხვია.

  მედიცინის უფრო ხელმისაწვდომად გახდენის მიზნით, ჩვენ დაგჭირდებათ იმის მონიტორინგი, თუ რამდენად კარგად ვმეშაობთ. თუ არა, უნდა გამოვასწოროთ, და უკეთესად გავაკეთოთ.

  როგორ ხდება გლობალური მასშტაბით ჯანდაცვის სფეროში ტექნოლოგიების დანერგვა? რომელი ქვეყნებია ჯანდაცვის სფეროში ტექნოლოგიური პროგრესის მთავარი ცენტრები?

  სტივენ: არსებობს ორი საკითხი, როდესაც შეაფასებთ, სად გამოიყენება ტექნოლოგია. პირველი ეს რეგულირებაა. ჯანმრთელობის დაცვა მკაცრი რეგულირების სფეროა და ამისთვის სათანადო მიზეზები არსებობს. ერთადერთი სფერო, რომელიც რეგულირდება მსგავსი გზით, არის ავიაცია.

  თუ გსურთ რაიმე ახალი რამ შემოიტანოთ ჯანდაცვაში, თქვენ იოლად შეძლებთ მის დანერგვას ბაზარზე.

  თქვენ უნდა მიიღოთ ოფიციალური ნებართვა. და ამრიგად, აღმოჩნდება, რომ მსოფლიოს გარკვეულ რეგიონებს ნაკლები აქვთ რეგულირების შეზღუდვები. ეს ძირითადად ევროპაა: გერმანია, ინგლისი, იტალია. აქ შეგიძლიათ ნახოთ უახლესი ტექნოლოგიური წინსვლა, რადგან მათი მარეგულირებელი პროცესი გაცილებით სუსტია, ვიდრე აშშ – ში, იაპონიასა თუ ჩინეთში.

  მეორე ფაქტორი, რომელიც დაააჩქარებს ტექნოლოგიების დანერგვას არის ის, როდესაც მათ ნამდვილად შეეძლებათ გადახდა. ზოგიერთი ტექნოლოგია იაფია და ის მუშაობს ისეთ ადგილებში, როგორიცაა ინდოეთი. ამასთან, ჩვეულებრივ, უფრო რთული ისეთია, როგორიცაა ხელოვნური გული, გულის ახალი სარქველი, ან ახალი თეძოს პროთეზი, სადაც სახელმწიფო ან იხდის მას (დიდი ბრიტანეთი) ან საკმაოდ კარგი დაზღვევის სისტემაა (აშშ).

  ისრაელის მსგავს ადგილებში, მცირე ზომის მოსახლეობის გამო, ტექნოლოგიების დანერგვის ციკლი შესაძლოა სრული არ იყოს. ამისთვის იქ შესაბამისი ბაზარი არ არსებობს. სწორედ ამიტომ, ისრაელის კომპანიები ჩვეულებრივ ავითარებენ საკუთარ ტექნოლოგიებს, მაგრამ მიდიან შეერთებულ შტატებში ან ევროპაში, რათა საბოლოო ჯამში მათ კომერციალიზაცია მოახდინონ, რადგან იქ ბაზარი გაცილებით უფრო დიდია.

  რა ვითარებაა ჩინეთში? მათ ნამდვილად აქვთ ბაზარი და შესაძლებლობები. თქვენ ასევე ახსენეთ, რომ ჩინელებმა გაზარდეს ჯანმრთელობის დაცვის ხარჯები. შემოაქვს თუ არა ჩინეთს გლობალური ჯანდაცვის ინოვაციების ცხრილი?

  სტივენ: ჩინეთში მართლაც კარგი წარმოების ტექნოლოგიებია. მაგრამ ინოვაციის თვალსაზრისით, მე განსაკუთრებით არაფერი მინახავს ჩინეთში, თუმცა სიტუაცია იცვლება.

  ჯანმრთელობის დაცვა, სამედიცინო პროდუქტები, ძირითადად, სტარტაპების საშუალებით იქმნება. მსხვილი კომპანიები ხშირად ნერგავენ სიახლეებს როგორც შიგნიდან, ისე გარედან, კერძოდ, ისინი ყიდულობენ ინოვაციებს. სტარტაპები ჩვეულებრივ იბადებიან იქ, სადაც არის ვენჩურული ფული. ჩინეთის ბაზარზე შესასვლელად, თქვენ უნდა იპოვოთ ადგილობრივი კომპანია. ამრიგად, თქვენ ეძებთ ადგილობრივ კომპანიებს, რომლებიც განვითარებულია და აფინანსებს ამერიკულ კომპანიებს, რადგან ეს ერთადერთი გზაა ამ ბაზარზე შესასვლელად.

  მომდევნო 10 წლის განმავლობაში, ჩინეთის ჯანდაცვის ბაზარი გახდება მსოფლიოში ყველაზე დიდი ბაზარი.

  მოდით გადავინაცვლოთ უკრაინაში. რა წვლილი აქვს უკრაინას ჯანდაცვის ტექნოლოგიის გლობალურ პროგრესში?

  სტივენ: თქვენ უკვე გახდით ჯანდაცვის ინოვაციის დეველოპერები. სინამდვილეში, უკრაინა მრავალი რამით ჰგავს ისრაელს. თქვენ გაქვთ ძალიან მაღალი ხარისხის მეცნიერება და ტექნოლოგია. ნამდვილად არსებობს კარგი ტექნიკური უნივერსიტეტები.

  უკრაინას, ჩემი აზრით, აქვს შესაძლებლობა, გამოიყენოს ეს საინჟინრო ნიჭი და შეიმუშაოს საინტერესო რამ სამედიცინო ტექნოლოგიების, სამედიცინო აპარატების სამყაროში, ასევე ავტომობილების ინდუსტრიაში.

  თქვენს ქვეყანაში კომუნიკაციის საშუალებები, ინფორმაციული ტექნოლოგია ძალიან განვითარებულია. სწორედ ამიტომ, უკრაინას აქვს კარგი შანსი, რომ გამოიყენოს ეს ნიჭი, საკუთარი პროდუქციის შესაქმნელად.

  არსებობს ორი ფაქტორი, რომელსაც შეუძლია ამ პროცესის დამუხრუჭება. პირველი, თქვენ გჭირდებათ სათანადო კაპიტალი. ვიცი, რომ რამდენიმე მდიდარი ადამიანი გყავთ, მაგრამ ისინი სულაც არ არიან ჭკვიანი ინვესტორები. თუმცა, როგორც წესი, სწორედ ბიზნესმენები არიან ის ხალხი, რომლებმაც იციან როგორ უნდა მართონ კომპანიები. არა მგონია, რომ უკრაინაში წარმეობა საკმარისად მომწიფებულია, რომ სრულად დაეხმაროს კომპანიების განვითარებას.

  მეორეც, თქვენ ასევე გჭირდებათ მეწარმეობის კულტურა, რომელიც თრგუნული იყო საბჭოთა კავშირში. კიდევ ერთი ქვეყანა, სადაც ვხედავ მსგავს სიტუაციას, არის იაპონია, მაგრამ არსებობს სხვა მიზეზები. თქვენ ვერ ნახავთ დიდ სამედიცინო ინოვაციებს იაპონიაში, რადგან იაპონური კულტურა არ მიესალმება ინდივიდუალიზმს. იაპონელებს არ მოსწონთ ეს, როდესაც ვინმე ცდილობს გამოირჩეოდეს, განსხვავებით შეერთებული შტატებისგან, სადაც ხალხი ინდივიდუალიზმს აფართოებს. იმავდროულად, საბჭოთა უკრაინაში მრავალი ათეული წლის განმავლობაში არ იყო სტიმული მეწარმეობის განვითარებისათვის. სწორედ ამიტომ არ არსებობს ბიზნესის წარმატება.

  მეჩვენება, რომ უკრაინელები იწყებენ შესაძლებლობების გააზრებას. თქვენ დაინახეთ პროგრამული უზრუნველყოფის პოტენციალი. მეწარმეობას უამრავი ადგილი აქვს პროგრამული უზრუნველყოფის სფეროში და გასაკვირი არ არის, რომ «GlobalLogic» -ს უკრაინაში ოთხი ათასზე მეტი პროგრამული უზრუნველყოფის ინჟინერი ჰყავს. პროგრამული ინოვაციების სილამაზე ის არის, რომ ისინი არ არიან კაპიტალურად ინტენსიურები. პროგრამული უზრუნველყოფის კომპანიის შესაქმნელად დიდი თანხა არ არის საჭირო და პროდუქტის შექმნისთვის ძალიან ბევრი დრო არ სჭირდება. და სამედიცინო მოწყობილობის შემუშავების საშუალო სასიცოცხლო ციკლი თორმეტი წელია. და ეს ძალიან ძვირია, რადგან თქვენ უნდა ჩაატაროთ კლინიკური კვლევები იმის დასამტკიცებლად, რომ ის უსაფრთხო და ეფექტურია.

  პროგრამულ უზრუნველყოფას არ სჭირდება ბევრი ფული, გჭირდებათ ფანტაზია. აქ კი უკრაინა უკვე გამარჯვებულია. 

  ნატალია: პროგრამული უზრუნველყოფის შემუშავება უკრაინაში ძალიან ღია და დინამიური სფეროა. ჩვენს ინჟინრებს აქვთ მრავალი ინოვაციური იდეა, რომელსაც პარტნიორებს ვთავაზობთ. ეს იდეები ეხმარება ჩვენს პარტნიორებს განიხილონ თავიანთი სტრატეგია და პროდუქტის გეგმები.

  მოვიყვან რამდენიმე მაგალითს, თუ როგორ შეიძლება უკრაინელმა ინჟინრებმა გავლენა მოახდინონ ინდუსტრიაზე. მაგალითად, არსებობს ტელემედიცინა და საჭიროა პაციენტის მდგომარეობის დისტანციურად შეფასების აუცილებლობა. ჩვენ გვაქვს განაცხადი კანის კიბოს აღიარების მიზნით. თქვენ უბრალოდ გადაიღეთ თქვენისაეჭვო არეალი ფოტოზე. მანქანათმცოდნეობის ალგორითმები გააანალიზებენ ფოტოს და შეაფასებენ პრობლემების ალბათობას. მაგრამ პროცესი აქ არ მთავრდება. თუ თქვენ გაქვთ შესაძლებლობა, დაუკავშირდეთ ექიმს და გაუგზავნოთ ფოტო ამ შეფასებით, მას შეეძლება გადაწყვიტოს, საჭიროა თუ არა საავადმყოფოში მისვლა.

  ჩვენ ასევე ვმუშაობთ ვირტუალური რეალობის პროტოტიპებზე, მათ შორის Google Glass- ისთვის. ჯანმრთელობის დაცვა არ არის მხოლოდ პროგრამები ან სისტემები, რომლებიც ექიმებს უჭერენ მხარს, ის ასევე მოიცავს ქარხნებს, რომლებიც აწარმოებენ სამედიცინო ინსტრუმენტებს და მოწყობილობებს. ჩვენი პროტოტიპები ეხმარება წარმოებას სამედიცინო ობიექტებში. ძალიან მკაცრი პროცესი არსებობს: თქვენ უნდა დაადგინოთ თითოეული ნაბიჯი, რათა მოგვიანებით ნახოთ ყველა ეს ნაბიჯი. ტექნოლოგიები, რომლებიც ჩვენ შევიმუშავეთ და მივაწოდეთ ჩვენს მომხმარებლებს, საშუალებას გვაძლევს განახორციელონ ასეთი ვიდეოჩანაწერები Google Glass- ის გამოყენებით. შესაბამისად, ქარხნის მუშაკებს არ სჭირდებათ რაიმე ფორმის შევსება - მთელი წარმოების პროცესი ავტომატურად არის ჩაწერილი.

  ჩვენ ნამდვილად შეგვიძლია ვიყოთ ინოვაციურები. ჩვენ უბრალოდ გვჭირდება ღია ბაზრები და ნათელი გონება უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულებისთვის.

  უკრაინაში ამჟამად მიმდინარეობს ჯანდაცვის რეფორმა, რომელიც ძირითადად აქცენტს აკეთებს ადმინისტრაციულ ასპექტებზე: როგორ არის ორგანიზებული საავადმყოფოები, როგორ აფინანსებს სახელმწიფო ჯანდაცვას და ა.შ. სახელმწიფო საავადმყოფოების ციფრულ ტექნოლოგიებზე გადასვლა პრაქტიკულად არ ხორციელდება. სახელმწიფო თავისი მშპ-ს 7.1 % -ს ხარჯავს ჯანდაცვაზე, რაც არც ისე ბევრია. ასეთ პირობებში არსებობს ადგილი ტექნოლოგიური განვითარებისათვის? თუ ასეა, როგორ უნდა მოხდეს ეს?

  ნატალია: ჯანდაცვის სფეროს რეფორმის მთელი იდეა მდგომარეობს იმაში, რომ შეიტანოთ ცვლილებები, როდესაც ფული უბრალოდ მთავრობიდან მოდის. ამჟამად სამედიცინო დაწესებულებები ცვლიან თავიანთ ორიენტაციას კონკრეტული პაციენტების ზრუნვაზე.

  რეფორმის წყალობით, სახელმწიფო დაფინანსება განაწილებულია საავადმყოფოებს შორის მხოლოდ მომსახურებული პაციენტების რაოდენობის საფუძველზე, და არა დღეში განსაზღვრული პაციენტების რაოდენობის მიხედვით. ეს არის დიდი სტიმული საავადმყოფოებისთვის ციფრულ ტექნოლოგიაზე გადასვლისთვის. ახლა მათი მიზანია შეამცირონ თითოეული პაციენტის საფასური, უფრო სწრაფად და უკეთესად მოემსახურონ ისინი, რომ არ შეიქმნას რაიმე გართულება. ამიტომ, თუ პაციენტებს ნაკლები ვიზიტი აქვთ, ისინი ბედნიერები და ჯანმრთელები არიან, ჰოსპიტალი იმარჯვებს. ახლა ეს ეფექტურობის საკითხია.

  ჯანმრთელობის დაცვის საშუალებების ეფექტურობის გაზრდის საუკეთესო გზა ციფრულ ტექნოლოგიებზე გადასვლაა.

  ძირითადი პუნქტებია: ყველა სამედიცინო ჩანაწერის ხელმისაწვდომობა, პაციენტის შესახებ ყველა ინფორმაციის დაცვა და საავადმყოფოს გარეთ სპეციალისტების კონსულტაციის შესაძლებლობა. საავადმყოფოების პერსონალს გარკვეული დრო დასჭირდებათ იმის გასგებად, თუ როგორ მუშაობს ეს მომგებიანი ეკონომიკა და როგორ უნდა მოერგონ მას, მაგრამ ეს აუცილებლად მოხდება.

  გასაკვირია მაგრამ კარგი ის არის, რომ ყველა ეს საავადმყოფო საერთოდ არ არის ციფრული. მათ ჯერ კიდევ აქვთ ყველაფერი ქაღალდზე, არ აქვთ სწრაფი კომპიუტერი და სწრაფი ინტერნეტი. ამავდროულად, ეს ნიშნავს, რომ შესაცვლელი არაფერია. მათ უნდა შექმნან ციფრული სისტემები ნულიდან, რაც უფრო სწრაფი და იაფია.

  სტივენ: ეს არის უკრაინისთვის საინტერესო შესაძლებლობა. აქ ბევრი ფული არ არის. მაგრამ უამრავი ადამიანია. თუ გადახედავთ მათ, ვინც მოიხმარს სამედიცინო მომსახურებას, ესენი არიან, ძირითადად, ქრონიკული დაავადებების მქონე პირები: გულის უკმარისობა, დიაბეტი, ფილტვების ქრონიკული დაავადებები, მაღალი წნევა, ასთმა. ეს ყველაფერი ქრონიკული დაავადებებია, რომელთა დაფიქსირებაც შესაძლებელია. ამ დაავადებების მონიტორინგისთვის სენსორები არსებობს, და ისინი შედარებით იაფია. ეს მონაცემები უსადენოდ შეიძლება გადავიდეს კონკრეტულ მონაცემთა ბაზაში, სადაც შეგიძლიათ დაიწყოთ სწავლების სხვადასხვა ფორმის გამოყენება.

  ეს კეთდება „ბოტის“ გამოყენებით. ამისათვის არ არის საჭირო ადამიანი. დადასტურებულია, რომ ტექნოლოგია ნამდვილად მუშაობს, თუნდაც ფსიქიკური ჯანმრთელობისთვის. თქვენ უბრალოდ შეგიძლიათ გამოიყენოთ მობილური ტექნოლოგია, იმპლანტის სენსორები, ჭკვიანი ალგორითმები. ამრიგად, პაციენტების დიდი ჯგუფის მონიტორინგი უკეთესად ხორციელდება, ვიდრე ამას ექიმები აკეთებენ.

  უკრაინა ხარჯავს დიდ თანხას ჯანდაცვის სფეროში, ინფრასტრუქტურა არც ისე განვითარებულია. მაშინ რატომ უნდა ავაშენოთ იგი? არის ახალი ინფრასტრუქტურა - ციფრული, რატომ არ უნდა დააყენოთ იგი? ასე რომ, მე საკმაოდ ოპტიმისტურად ვარ განწყობილი, რადგან უკრაინაში მსოფლიოში ერთ – ერთი საუკეთესო პროგრამული პოტენციალი გაქვთ და ნამდვილად შეძლებთ ციფრული რევოლუციის განხორციელებას ჯანდაცვის სფეროში. ახლა ამისთვის ძალიან ხელსაყრელი მომენტია.

  GlobalLogic-ის ინჟინრები ხარკოვში 15 წლის განმავლობაში ახორციელებენ ჯანმრთელობის დაცვის კვლევის პროექტებს. რამდენი ასეთი გადაწყვეტილება იქნა პრაქტიკულად განხორციელებული უკრაინაში? და რამდენი წარდგენილია საზღვარგარეთ?

  ნატალია: ტექნოლოგიები, რომელზეც ჩვენ ვმუშაობთ, გამოიყენება მთელ მსოფლიოში. 20 მილიონზე მეტი პაციენტი იყენებს GlobalLogic- ით შემუშავებულ მოწყობილობებს.

  ჩვენ ასევე ვავითარებთ სისტემებს, რომლებიც კლინიკურ კვლევებში გამოიყენება მსოფლიოს 70-ზე მეტ ქვეყანაში და ყველგან ლოკალიზებულია სხვადასხვა ენაზე, შესაბამისად. ჩვენ ვიყენებთ ამ ტექნოლოგიებს უკრაინაშიც. ჩვენ ვხედავთ ბევრ პროდუქტს ჩვენს საავადმყოფოებში, აეროპორტებში, სასწრაფო დახმარების სამსახურებში.

  ჩვენ ასევე ვამზადებთ სპეციალურ პროდუქტებსა და სისტემებს მოხუცთა სახლებისათვის. ეს ტერიტორია საკმაოდ განვითარებულია აშშ – სა და კანადაში, მაგრამ არა უკრაინაში. ჩვენს პანსიონებში ასეთი სისტემა არ არსებობს, რადგან ისინი საერთოდ არ იყენებენ ციფრულ ტექნოლოგიებს.

  უკრაინაში არსებობს რამდენიმე პრობლემა, რამაც შეიძლება შეანელოს კვლევა და განვითარება ჯანდაცვის სფეროში. ეს არის კორუფცია, ე.წ. „ტვინების“ გადინება ქვეყნიდან, და 2014 წლიდან დაწყებული ომი რუსეთთან. რომელი მათგანი უფრო მნიშვნელოვნად მოქმედებს განვითარების შეფერხებაზე?

  ნატალია: არა მგონია, რომ ამ პრობლემებმა მთლიანად გავლენა იქონიოს IT ინდუსტრიაზე და ჩვენს ჯანდაცვის სექტორზე.

  IT ინდუსტრია უკრაინაში იზრდება. ზრდა წელიწადში 20% -დან 25% -მდეა.

  ეს ტენდენცია გაგრძელდა ბოლო წლების განმავლობაშიც კი. 2018 წელს უკრაინაში GlobalLogic- მა აჩვენა შემოსავლის ზრდა 32% -ით.

  ჩვენზე გავლენას ახდენს პროფესიონალი ინჟინრების ბაზარი. ეს არის ის, რაც შეგვიძლია მივიღოთ უნივერსიტეტებიდან. ჩვენ ძალიან მჭიდროდ ვთანამშრომლობთ IT განყოფილებებთან, რომ გავლენა მოახდინონ სასწავლო გეგმებზე. ჩვენ ტრენინგებს ვუტარებთ უნივერსიტეტის მასწავლებლებსა და ლექტორებს. ჩვენ უნივერსიტეტებს ვაწვდით სასწავლო მასალებს. ჩვენ ვთანამშრომლობთ სტუდენტებთან და ინფორმაციას ვაძლევთ ყველა სასწავლო გეგმაზე. ჩვენი გავლენის სფერო მოიცავს არა მხოლოდ თავად IT სპეციალისტებს, არამედ სპეციალობას, რომელიც მხარს უჭერს IT- ს: მაგ: ბიზნეს ანალიტიკა, პროექტის მენეჯერები და სხვა.

  ჩვენ ამ ყველაფერს ვაკეთებთ, რადგან გვესმის, რომ ჩვენთვის ეს არის მთავარი რისკი. თუ განათლების ხარისხი, საინჟინრო უნივერსიტეტის საშუალო კურსდამთავრებულის ხარისხი დაეცემა, ჩვენ, როგორც კომპანია, ვერ გავხდებით მომგებიანი და შესაბამისად მივიღებთ ზარალს.

  ჩვენ გვესმის, რომ არსებობს უზარმაზარი უფსკრული განათლებასა და ბიზნესს შორის. ნებისმიერ ქვეყანაში, განათლება ჩვეულებრივ ჩამორჩება ბიზნესს რამოდენიმე წლით. თქვენ უნდა ნახოთ რა ხდება მსოფლიოში, ინფორმაციის შეგროვება, თეორიების შექმნა, ლექციების ჩატარება და მხოლოდ ამის შემდეგ სრულ ინფორმაციას იღებენ სტუდენტები.

  ჩვენ გვსურს ეს პრობლემა მინიმუმამდე დავიყვანოთ. ამიტომ ჩვენი ინჟინრები მიდიან უნივერსიტეტებში. ისინი ასწავლიან სტუდენტებს. მუშაობენ მათთან კონკრეტულ დავალებებზე. ეს არის ჩვენი მთავარი ინვესტიცია უკრაინაში.

   

  ეს სტატია პირველად გამოქვეყნდა «UkraineWorld»-ში.

  ავტორი“ ვიტალი რიბაკი

  ანალიტიკოსი და ჟურნალისტი «Интерньюз-Украина» -სა და «UkraineWorld» - ში.

• აღმოაჩინეთ უკრაინა ფეხბურთით

  უკრაინულმა ფეხბურთმა საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ მალევე შეძლო გადარჩენა და აღორძინება. 2000-იან წლებში მისი განვითარება ახალი მოდელის მიხედვით მიმდინარეობდა. ახალი ათასწლეულის დასაწყისიდან, მდიდარმა ბიზნესმენებმა და ოლიგარქებმა დაიწყეს უკრაინული საფეხბურთო კლუბების შეძენა და კონტროლი, ქვეყნის სოციალურ-პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ცხოვრებაში მიმდინარე მოვლენების შესაბამისად.

  ფეხბურთი გახდა უკრაინული ოლიგარქების საყვარელი „სათამაშო“. ერთის მხრივ, ამან მას მისცა მოკლევადიანი იმპულსი და მომავლის იმედი; მაგრამ, მეორეს მხრივ, ამან გამოიწვია სავალალო შედეგები, როდესაც ბევრმა კლუბმა საერთოდ შეწყვიტა არსებობა, დაკარგა ეროვნულ ჩემპიონატში თამაშის შესაძლებლობა, ასევე შემცირდა პრემიერ -ლიგაში მონაწილე გუნდების რაოდენობა და მაყურებელთა დასწრება. ასე რომ, როდესაც ხედავთ, რომ ფეხბურთი დაღმა ეშვება, ეს ნიშნავს, რომ ოლიგარქებს ნაკლები ფული აქვთ, ვიდრე ადრე ქონდათ.

  უკრაინული ფეხბურთის "ოლიგარქიზაცია"

  90-იანი წლების დასაწყისში, „დინამო“ (კიევი), ყველაზე სახელოვანი უკრაინული საფეხბურთო კლუბი, შეისყიდა უკრაინელმა ბიზნესმენმა და პოლიტიკოსმა გრიგორი სურკისმა, შემდეგ კი კლუბი მისი უმცროსი ძმის, იგორ სურკისის საკუთრება გახდა. რინატ ახმეტოვი, რომელიც უკრაინაში უმდიდრესი ადამიანია, გახდა დონეცკის „შახტარის“ მფლობელი. სწორედ მან მიაღწია უდიდეს წარმატებას უკრაინის ფეხბურთის ისტორიაში, როდესაც დონეცკის „შახტარმა“ 2007/08 წლებში უეფას თასი მოიგო.

  ამ ორის გზაზე სხვა ოლიგარქებიც წავიდნენ: ხარკოველმა მაგნატმა ალექსანდრე იაროსლავსკიმ იყიდა ადგილობრივი „მეტალისტი“; იგორ კოლომოისკი, ერთ-ერთი ყველაზე სკანდალური ოლიგარქი, გახდა „დნიპროს“ საფეხბურთო კლუბის მფლობელი, და როგორც ამბობენ, მან ფინანსური გავლენა შეინარჩუნა საფეხბურთო კლუბების „კრივბასზე“ (კრივოი როგი), „ვოლინზე“ (ლუცკი) და „არსენალზე“ (კიევი). ამის შემდეგ სხვა კლუბებიც მოხვდნენ სხვა ოლიგარქების კონტროლის ქვეშ. პეტრე დიმინსკი, ბიზნესმენი ლვოვიდან, გახდა „კარპატების“ (ლვოვი) პრეზიდენტი; უკრაინელი მილიარდერი კონსტანტინე ჟევაგო გახდა „ვორსკლის“ (პოლტავა) სპონსორი, ევგენი გელერმა, ბიზნესმენმა და ყოფილმა დეპუტატმა, დაიწყო „ზორიას“ (ლუგანსკი) დაფინანსება და ა.შ. 

  შედეგად, ფეხბურთი ოლიგარქების გავლენის ქვეშ მოექცა, როდესაც კლუბები ასრულებენ ერთგვარ „სათამაშოების“ როლს დიდი ბიზნესმენების ხელში და უმეტესი უმრავლესობა დამოკიდებულია მესაკუთრეთა ფინანსურ ინვესტიციებზე.

  ამგვარი ვითარება ასახავს მოვლენებს ქვეყნის შიგნით. კლანური-ოლიგარქიული სისტემა, რომელიც ჭარბობდა უკრაინის ეკონომიკურ და სოციალურ-პოლიტიკურ ცხოვრებაში, ასევე აისახებოდა ეროვნულ ფეხბურთში. კლუბები გახდნენ ინსტრუმენტები, რომლის საშუალებითაც შეგიძლიათ აჩვენოთ "პატარა კუნთების თამაში" და კონკურენტებთან ბრძოლაში პოლიტიკურ თამაშებში გამართოთ ჩხუბი. გარდა ამისა, ზოგ შემთხვევაში ფეხბურთში ინვესტიციის განხორციელება, სავარაუდოდ, კორუფციული მოქმედებების შედეგად მიღებული შემოსავლის ნაწილობრივ ლეგალიზაციას წარმოადგენდა. წარმატებულმა კლუბებმა ასევე აჩვენეს, რომ ეკონომიკას აქვს უამრავი "თავისუფალი ფული", რომელსაც ოლიგარქები სპორტში აბანდებენ.

  ერთი მხრივ, საერთაშორისო ასპარეზზე ინდივიდუალური წარმატებების, უკრაინაში შემოსული პოპულალური უცხოელი მოთამაშეების მზარდი ნაკადის და თამაშებზე მოსული გულშემატკივრების რაოდენობის ზრდამ, შექმნა მცდარი შთაბეჭდილება, რომ უკრაინული ფეხბურთი ისეთივე მდიდარი გახდა, როგორც ევროპული.

  მაგრამ, მეორეს მხრივ, ამ მოდელმა ასევე აჩვენა თავისი მთავარი სისუსტე: სრული დაუცველობა იმ ეკონომიკური და სოციალურ-პოლიტიკური სირთულეებისგან, რომელთა წინაშეც ქვეყანა შეიძლება აღმოჩნდეს, და ის დიდი ზარალი, რომელიც შეიძლება მიადგეს მაგნატებს, რომლებიც კლუბებს ფლობენ.

  ეს სისუსტე ყველაზე აშკარა გახდა „ევრომაიდნის“ ორგანიზების და უკრაინის წინააღმდეგ რუსეთის ომის დაწყების შემდეგ. ქვეყანაში არსებულმა მძიმე ეკონომიკურმა ვითარებამ ოლიგარქებსაც შეუტია: მათ დაიწყეს საფეხბურთო საქმიანობის მასიურად შეჩერება, თავიანთი კლუბებისთვის ხარჯების მკვეთრად შემცირება ან თუნდაც მათი მიტოვება. რთულ პირობებში, ოლიგარქები მიხვდნენ, რომ მათთვის კლუბები ტვირთად იქცა, ანუ "ჩემოდანი იყო სახელურის გარეშე". შედეგად, სულ რაღაც სამ წელიწადში, 2014 წლიდან, უკრაინაში 20-მა პროფესიონალურმა კლუბმა შეწყვიტა არსებობა. უფრო მეტიც, მაყურებელმა კვლავ შეაჩერა ფეხბურთის მატჩებზე სიარული, რამაც სტადიონებზე დაბალი დასწრების მაჩვენებელი დააფიქსირა.

  დასავლური მოდელი: ფეხბურთი, როგორც ბიზნესი

  ერთ – ერთი მიზეზი, რამაც გამოიწვია ასეთი სავალალო შედეგები, არის ის, რომ ეროვნულ კლუბებს არ შეეძლოთ ფულადი მოგების მიღება. იმისდა მიუხედავად, რომ მდიდარი ბიზნესმენები ფლობდნენ უკრაინულ კლუბებს, ფეხბურთი ძნელად განვითარდა, როგორც ბიზნესი. დასავლური მოდელისგან განსხვავებით, სადაც ფეხბურთი და სპორტი ძირითადად მეწარმეობის საქმიანობად განიხილება, უკრაინაში იგი როგორღაც აღიქმებოდა, როგორც კონკურენციის გზა, დაპირისპირებულ ბიზნესსა და პოლიტიკურ ბანაკებს შორის.

  დასავლეთში, ფეხბურთს როგორც ბიზნესი ისე განიხილება. 2018 წლის საფეხბურთო კლუბების შემოსავლის რაეიტინგის მიხედვით, რომელსაც ყოველწლიურად აქვეყნებს კომპანია „დელოიტი“, 20-ი საუკეთესო კლუბის შემოსავალმა 2016/2017 წლებში 7,9 მილიარდ ევროს მიაღწია. სიის სათავეში ინგლისური „მანჩესტერ იუნაიტედია“, 2017 წელს მისი შემოსავალი 676 მილიონ ევროზე მეტია. შედარებისთვის, 2018 წლის ბიუჯეტი უკრაინის პრემიერ ლიგის მთელი ტურნირისთვის შეადგენდა 13 მილიონ გრივნას (დაახლოებით 480,000 აშშ დოლარი).

  ინგლისის პრემიერ ლიგა (EPL) საუკეთესოდ დაეუფლა ასეთ ბიზნეს მოდელს. ევროპის საუკეთესო საფეხბურთო ლიგებს შორის, იგი პირველ ადგილზეა შემოსავლით. 2017 წელს EPL-ს შემოსავალმა 5 მილიარდ 340 ათასი ევრო შეადგინა, რასაც მოჰყვა ესპანეთის „ლა ლიგა“ (2 მილიარდი 899 ათასი ევრო) და გერმანიის „ბუნდესლიგა“ (2 მილიარდი 799 ათასი ევრო). EPL–მა მთლიანი შემოსავლებიდან ნახევარზე მეტი (2 მილიარდი 910 ათასი ევრო) მიიღო სამაუწყებლო კონტრაქტებიდან, ხოლო 1 მილიარდი 250 ათასი ევრო სპონსორობის ხელშეკრულებებისა და სხვა კომერციული საქმიანობისგან.

  ამრიგად, „პრემიერ ლიგა“ რჩება მსოფლიოში ყველაზე აქტიურად გაყიდვად საფეხბურთო ლიგად. EPL–ს ყველაზე მეტი - ექვსი კლუბი ყავს - ყველაზე ძვირადღირებული საფეხბურთო ბრენდების TOP-10 სიაში, რომელსაც ასევე ორი ესპანური კლუბი ყავს, ერთი გერმანული და ერთი ფრანგული. ყველა მოთამაშის საბაზრო ღირებულება, რომლებიც EPL- ში თამაშობენ, ასევე რეკორდულია და 8.3 მილიარდ ევროს აღწევს. შედარებისთვის, 2018/2019 წლებში უკრაინის „პრემიერ ლიგის“ ყველა მოთამაშის მთლიანი საბაზრო ღირებულება, Transfermarkt-ის თანახმად, შეფასდა დაახლოებით 285 მილიონ ევროდ.

  ეროვნული ფეხბურთის ტრაგიკული მდგომარეობა არაერთხელ დაადასტურეს კლუბების მფლობელებმა. 2009 წელს ალექსანდრე იაროსლავსკიმ, „მეტალისტის“ მაშინდელმა მფლობელმა, აღიარა, რომ მისი კლუბი "არააქტიური აქტივია" და აღნიშნა, უფრო მეტიც, რომ უახლოესი 10 წლის განმავლობაში შეუძლებელი იქნებოდა ფულის გამომუშავება ეროვნულ ფეხბურთზე. ცხრა წლის შემდეგ, იგორ კოლომოისკიმ, „დნიპროს“ ყოფილმა მფლობელმა, დაადასტურა იაროსლავსკის სიტყვები, რომელიც თავის ყოფილ საფეხბურთო კლუბს „წამგებიან პროექტს“ უწოდებდა. ”ფეხბურთი [უკრაინაში] პრაქტიკულად გარდაიცვალა,” ხაზგასმით აღნიშნა მან. 2019 წლის დასაწყისში, ვიქტორ ვაცკოსთან ინტერვიუში, (ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი უკრაინელი ფეხბურთის კომენტატორი), „დინამო“ კიევის პრეზიდენტი იგორ სურკისი, პასუხობდა კითხვას მისი კლუბის ბიზნეს მიმზიდველობასთან დაკავშირებით, და აღიარა, რომ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ „დინამოს“ გააკონტროლებდა რეალური ბიზნესმენი, იგი შეიძლება ჩაითვალოს, როგორც აქტივი, რომელსაც შეუძლია მოგება მიიღოს.

  სიტუაცია დასტურდება სტატისტიკური მონაცემებით. უეფას, ევროპის ფეხბურთის მმართველი ორგანოს დასკვნაში მოყვანილი მონაცემებიდან ჩანს, რომ უკრაინის „პრემიერ ლიგის“ კლუბებმა 2017 წელს 60 მილიონი ევროს ზარალი მიიღეს.

  რა შეიძლება იყოს გამოსავალი

  ფეხბურთის მენეჯმენტის ოლიგარქიული მოდელი უკრაინაში მრავალი წლის განმავლობაში ჭარბობს. თუმცა, 2014 წლიდან უკრაინულ ფეხბურთში მომხდარმა ტრანსფორმაციებმა საბოლოოდ შეიძლება შეცვალოს თამაშის წესები მთელი სექტორისთვის და გამოიწვიოს მისი შემდგომი თანდათანობითი აღორძინება.

  ფინანსური ოპტიმიზაცია არის ერთ-ერთი ინსტრუმენტი, რომელიც გრძელვადიან პერსპექტივაში შეიძლება დაეხმაროს უკრაინულ ფეხბურთს სიცოცხლეში დაბრუნებაში. დენის ბოსიანოკი, უკრაინული ფეხბურთის კომენტატორი, მხარს უჭერს, იმას, რომ ფეხბურთში არსებული ხელფასები შეესაბამებოდეს ქვეყანაში არსებულ რეალურ ვითარებას.

  ანდრეი კოვალენკო, „ბიზნეს კაპიტალისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში პროგნოზირებს, რომ სრული დეოლიგარქიზაცია და დრამატული ცვლილებები უკრაინაში ფეხბურთის მენეჯმენტის ღრმა ფესვებში მდგომარეობს, იგი არის მთავარი წინაპირობა იმისთვის, რომ ქვეყანაში ფეხბურთმა დაიწყოს აღმასვლა. თავდაპირველად, ამან შეიძლება გამოიწვიოს პროფესიონალური ფეხბურთის სრული ვარდნა უკრაინაში. თუმცა, გრძელვადიან პერსპექტივაში ის გახსნის ახალ შესაძლებლობებს კლუბებისთვის, რომლებიც მრავალი წლის სტაგნაციის შემდეგ უნდა გააცნობიერონ, რომ მათი საშუალებით ცხოვრება ერთადერთი სწორი გზაა.

  სიცოცხლისუნარიანობის აღდგენის შემდეგ, ახალი ინვესტორები, ადგილობრივ ხელისუფლებასთან და საზოგადოებებთან, ისევე როგორც ფეხბურთის პროფესიონალ მენეჯერებთან ერთად, უნდა გახდნენ ის ძალა, რომელიც კლუბებს დაეხმარება გადარჩენაში და განვითარებაში. ამასთან, რომ ეს რეალობად იქცეს, ქვეყნის საერთო ეკონომიკური მდგომარეობა ასევე მნიშვნელოვნად უნდა გაუმჯობესდეს და კლანური-ოლიგარქიული სისტემის უარყოფას ქვეყნის სოციალურ-პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ცხოვრებაში უდიდესი მნიშვნელობა აქვს ამ მხრივ.

  ფეხბურთის მენეჯმენტის გერმანულ მოდელს შეუძლია ამ სიტუაციაში, გარკვეული მაგალითის მიცემა. გერმანიის კანონის თანახმად, კლუბის აქციონერების მინიმუმ 51% მფლობელები, გარკვეული განსაკუთრებული გამონაკლისით, უნდა იყოს სპორტული თემები და ფეხბურთის მოყვარულები. ეს მინიმუმამდე ამცირებს მაგნატების შანსს, მათ შორის ქვეყნის გარეთაც, შევიდნენ გერმანიის ფეხბურთში და დაამყარონ კონტროლი კლუბებზე. ამის საწინააღმდეგოდ, პროფესიონალი ფეხბურთის მენეჯერების ჩართულობასთან ერთად, ეს ასტიმულირებს გონივრულ ეკონომიკურ პოლიტიკას, რაც საშუალებას გაძლევთ მოგება მიიღოთ ფეხბურთის ორგანიზაციიდან, კლუბის განვითარებაში შემდგომი ინვესტიციებით. ამგვარმა მოდელმა უკვე გაამართლა: გერმანიის ბუნდესლიგა ტოპ 5 ევროპულ ლიგაში მესამე ადგილზეა შემოსავალების მიღების ოდენობით (2017 წელს 2 მილიარდი 799 ათასი ევრო), და იგი ოდნავ ჩამორჩება ესპანურ „ლა ლიგას“.

  ამრიგად, უკრაინული ფეხბურთის ოლიგარქიული მენეჯმენტიდან ბიზნეს მოდელზე გადასვლა, ქვეყანაში ცხოვრების დონის ზრდასთან ერთად, შეიძლება გახდეს ისეთი ფაქტორი, რომელიც შეცვლის თამაშის წესებს და შეუწყობს ხელს ფეხბურთის აღორძინებას.

  ეს სტატია პირველად გამოქვეყნდა UkraineWorld- ში.

  ავტორი: კონსტანტინ რომაშკო

  ანალიტიკოსი და ჟურნალისტი ინტერნიუს-უკრაინასა და UkraineWorld- ში.

  https://ukraineworld.org/articles/ukraine-explained/you-can-learn-lot-about-ukraine-watching-its-football?fbclid=IwAR20Ypi7MOBg7x21ha2Ro-Sdo6cOUA-kTMi2DooV3OEr99vW08KTn4LMXI8

   

• საერთაშორისო საგამოფენო ცენტრი „ასტანა ექსპო“

  მეორე ათწლეულში ყაზახეთი შედის თანამედროვე მსოფლიოს დინამიურად განვითარებად ეკონომიკების რიცხვში. დამოუკიდებლობის მოპოვების 20 წლის განმავლობაში ქვეყანამ დიდი და რთული გზა გაიარა. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, ქვეყნის ეკონომიკის მოცულობის დონე 30 პროცენტით შემცირდა. თუმცა, ყაზახეთმა მაინც მოახერხა წინსვლა და სულ მალე აუტსაიდერებიდან  ეკონომიკური ზრდის მტკიცე მაგისტრალურ დონეზე გავიდა. დღეისათვის, ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებლებით ყაზახეთი დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის (დსთ) ქვეყნებს შორის ლიდერის პოზიციას ინარჩუნებს.

  ინვესტიციების მოსაზიდად ქვეყანაში რეგულარულად იმართება საერთაშორისო კონფერენციები, ფორუმები და შეხვედრები. ერთ-ერთი მასშტაბური პროექტი, რომელიც მიმართულია საერთაშორისო სპეციალიზირებული გამოფენის მოწყობისათვის არის  სწორედ „ასტანა ექსპო“.

  მას დადებითი მულტიპლიკატური ეფექტი გააჩნია და ქვეყნის ეკონომიკის შემდგომ განვითარებას დადებით სტიმულს სძენს. 1400 მცირე და საშუალო ზომის საწარმომ  შეკვეთები მიიღო საქონლისა და მომსახურების მიწოდების თაობაზე - 640 მილიარდი ტენგეს ოდენობით. გარდა ამისა, ათობით ათასი ადამიანი დასაქმდა და ღირსეული ხელფასი მიიღო საწარმოებში მუშაობის ხარჯზე.

  და დღესაც კი, პირველი გამოფენიდან ორი წლის შემდეგ, მისი მემკვიდრეობა - საერთაშორისო პავილიონები, საკონცერტო დარბაზები, პირველი კლასის ინფრასტრუქტურა, თავისი "ჭკვიანი გადაწყვეტილებებით", და მდიდარი ტერიტორია წარმოადგენს უნიკალურ საშუალებას უზრუნველყოს ბიზნესის, საგანმანათლებლო ტურიზმის, ასევე საოჯახო დასვენების განსაკუთრებული პირობები.

  როგორც საგამოფენო ცენტრის კომერციალიზაციის დეპარტამენტის დირექტორმა დაულეთ ერკიმბაევმა ჩვენთან საუბარში განაცხადა,  „ასტანა ექსპო“ თანამედროვე სამყაროს ერთ-ერთი ინოვაციური და მასშტაბური პროექტი იყო. მასში თავმოყრილია საქმიანი, გასართობი, და საგამოფენო ხასიათის პროექტები ერთ, მთლიან სივრცეში, ერთიანი არქიტექტურული გადაწყვეტილებით. „ასტანა ექსპო“ ბევრი ადამიანისთვის გახდა ერთგვარი მოგზაურობა მინი-ქალაქში, სადაც საფირმო ნიშანი „ნურ ალემი“ ტურისტული, საქმიანი, და გასართობი მარშრუტის მხოლოდ ერთ ნაწილს წარმოადგენს. პარკირების ზონა განთავსებულია მოხერხებულ ადგილას. იქვე მახლობლად ასევე მუშაობენ რესტორნები და კაფე-ბარებიც“, - აღნიშნა დ. ერკიმბაევმა. 

  საგამოფენო ცენტრი „ასტანა ექსპო“ ასევე წარმატებით ანხორციელებს სხვა პროექტებსაც, როგორიც არის - საერთაშორისო საფინანსო ცენტრი „ასტანა“, მწვანე ტექნოლოგიებისა და საინვესტიციო პროექტების საერთაშორისო ცენტრი, მაღალი ტექნოლოგიებისა და სტარტაპების საერთაშორისო ცენტრი „ასტანა ჰაბი“, და მაღალი ტექნოლოგიებისა და სტარტაპების საერთაშორისო უნივერსიტეტი.

  საერთაშორისო საფინანსო ცენტრის „ასტანა“ შექმნის იდეა მდგომარეობს ერთგვარი ბიზნეს-ცენტრის ორგანიზებაში. უპირველეს ყოვლისა, ევრაზიული ქვეყნების მეგა-რეგიონებისთვის, რომლის ფინანსურ და სატრანსპორტო ნაკადის გზაჯვარედინზეც მდებარეობს თვითონ ყაზახეთი. აღნიშნული საფინანსო ცენტრი გამოიყენება ეგრეთწოდებული „ფინანსური დერეფნის“ საფინანსო წყაროების განსათავსებლად, რომელიც მოედინება „დიდი აბრეშუმის გზის“ სავალუტო დერეფნის გავლით.

  მწვანე ტექნოლოგიებისა და საინვესტიციო პროექტების საერთაშორისო ცენტრის მთავარ ამოცანას წარმოადგენს, ყაზახეთში ალტერნატიული განახლებადი ენერგიის წყაროების და თანამედროვე ტექნოლოგიების ადაპტირება და ადგილზე ფეხის მყარად მოკიდება. 

  დღეისათვის აქ მიმდინარეობს ქარის მეურნეობისთვის ბატარიების წარმოების ყველაზე ოპტიმალური პროექტების გადაწყვეტა, ბიომასის ელექტროენერგიის გარდაქმნა, ენერგიის წარმოება მინი-ჰიდროელექტრო სადგურების კასკადის, მზის პანელების წარმოების გზით და სხვა თანამედროვე პროექტები.

  საერთაშორისო საფინანსო ცენტრი „ასტანა“, ასევე წარმოადგენს უცხოური ტექნოლოგიების შემოტანის და დანერგვის თანამედროვე ბაზასაც. ცენტრი ასევე ჩაერთვება საზღვარგარეთიდან ხელმისაწვდომი და კარგად აპრობირებული ტექნოლოგიების შემოტანის პროცესშიც.

  ბოლო ორი წლის განმავლობაში საგამოფენო ცენტრის „ასტანა ექსპო“ სავიზიტო ბარათს „ნურ ალემს“ არ შეუწყვეტია მუშაობა. სამეცნიერო დანადგარების ნაწილი ყაზახეთის ნაციონალური კომპანიების პავილიონებისა და "მომავლის ენერგეტიკის" სექტორებიდან მასში გადავიდა და ამავე დროს იგი ტურისტული, გასართობი, კვლევითი და საგანმანათლებლო ცენტრიც გახადა.

  გასულ 2018 წელს, ცენტრს 400 ათასი ადამიანი ეწვია, რომელთაგან 40 ათასი მოსწავლე და სტუდენტი იყო ნურ-სულტანიდან. ახალგაზრდები სპეციალური პროექტის "Kids & Students Future Energy" - ის ფარგლებში ეუფლებიან ცოდნას.

  სპეციალურმა კონგრესის ცენტრმა, რომელიც ასევე „ასტანა ექსპოს“ ინფრასტრუქტურის ობიექტების ნაწილია,  მოკლე ხანში "სრული დატვირთვით" დაიწყო მუშაობა. გასული წლის განმავლობაში ცენტრში 180 სხვადასხვა სახის ღონისძიება ჩატარდა, რომელთაგან ყველაზე დიდი იყო ასტანის ეკონომიკური ფორუმი და მსოფლიოს სამთო კონგრესი. სწორდ ეს არის ასეთი ობიექტების მუშაობის ძირითადი ფუნქცია, - ჩაატაროს კონფერენციები, ფორუმები, სიმპოზიუმები, კონგრესები და აქედან მიღებული შემოსავალებით მოიზიდოს ფინანსური რესურსი. აღნიშნულ ღონისძიებებში მონაწილეობენ დელეგატები მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებიდან. ისინი მუშაობდნენ და ცხოვრობდნენ კონგრესის ცენტრის მიმდებარე სასტუმრო "Hilton Astana" - ში.

  თავის მხრივ გამოფენისა და კონფერენციების ორგანიზების დეპარტამენტის დირექტორის მოადგილე ინდირა კარაჯანოვამ დადებითად შეაფასა ასტანის ეკონომიკური ფორუმის წარმატებით ჩატარება. 

  შეგახსენებთ, რომ მიმდინარე წელს ფორუმს 74 ქვეყნის წარმომადგენელი სტუმრობდა. ღონისძიებაში მონაწილეთა საერთო რაოდენობამ 5600 ადამიანი შეადგინა. მათ შორის 460 სპიკერი იყო. ამ ღონისძიებას 381 ჟურნალისტი აშუქებდა მსოფლიოს 30 ქვეყნიდან.

  ფორუმის 12 წლის ისტორიაში პირველად, ყაზახეთისთვის სრულიად ახალი დისკუსია გაიმართა - მრგვალი მაგიდა საერთაშორისო სავალუტო ფონდის და გაერო-ს მონაწილეობით. დისკუსია ჩატარდა ფინანსთა მინისტრების, საერთაშორისო საფინანსო ფონდებისა და ქვეყნის ცენტრალური ბანკების მმართველებისთვის.

  ასევე, ეროვნული კომპანიის „ასტანა ექსპო“ თანამშრომლებმა მომავალი წლისათვის თავიანთი გეგმები წარადგინეს: "ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მოვლენა, რომლის ჩატარებაც მომავალ წელს იგეგმება გახლავთ მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის გენერალური საბჭოს სხდომა", - აცხადებენ „ასტანა ექსპოს“ წარმომადგენლები.

  https://expo2017astana.com